گردآورنده : میثم رحیمی اغلب نوجوانان پیش از شروع بلوغ مطیع و دارای رابطه عاطفی قوی با افراد خانواده و والدینشان هستند.
چنین رابطه ای آنان را قابل کنترل و سازگار می کند، اما با شروع بلوغ جسمی روابط آنان با خانواده، محیط، مربیان مدرسه و افراد جامعه دستخوش تغییر می شود و گویا به موجودی دیگر تبدیل می گردند.
بلوغ جسمی که با تحول در رفتارها، نیازهای عاطفی، هیجانات درونی و روحیه اجتماعی نوجوان همراه است، تضادها و تعارض ها را در روابط وی با محیط و سایرین اجتناب ناپذیر می کند. بالطبع چنین تعارض هایی که به اشکال مختلف پدیدار می شوند، از طبیعت بلوغ و دوران آخر نوجوانی ناشی می شود اما باید هدایت و کنترل شود وگرنه می تواند مخرب باشد.
رفتارهای منفی نزد نوجوانان در علم روان شناسی به ناسازگاری تعبیر می شود که ادامه و تعمیق آن در رفتارهای فردی و جمعی می تواند زنگ خطری برای رشد شخصیتی و ویژگی های رفتاری وی در بزرگسالی باشد. ناسازگاری در مفهوم دقیق کلمه از ضعف نوجوان در تطبیق با شرایط محیطی و واقعیت های زندگی حکایت دارد و در صورتی که از حد بگذرد و درمان نشود، سلامت شخصیت نوجوان در زندگی آینده اش را به خطر می اندازد. بزهکاری، گرایش به مفاسد اخلاقی و اجتماعی، اعتیاد و توسل به مصرف آرامبخش ها و الکل، پرخاشگری، انزوا و مردم گریزی، ضد اجتماعی بودن و… تنها بخشی از آسیب های ناسازگاری حاد در نوجوانی محسوب می شود. نکته مهم، نقش رفتار والدین در ناسازگاری نوجوان است.
فرزندان تا حدودی آینه رفتارهای والدین هستند، ریشه های ناسازگاری نوجوان را باید در نوع و ماهیت رفتار والدین وی جستجو کرد. رفتار والدین به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مولد انواع ناسازگاری در رفتار نوجوانان بویژه در دوران بلوغ و شروع مرحله عملی اجتماعی شدن است. اگر فرزند نوجوانی دارید که از ناسازگاری وی به ستوه آمده اید رفتارهای خود را تغییر دهید و کلیدهای طلایی رفتار با نوجوان را از یاد نبرید.
ناسازگاری در مفهوم دقیق کلمه از ضعف نوجوان در تطبیق با شرایط محیطی و واقعیت های زندگی حکایت دارد و در صورتی که از حد بگذرد و درمان نشود، سلامت شخصیت نوجوان در زندگی آینده اش را به خطر می اندازد.
با نوجوان خود، دوست باشید: هیجانات درونی مختص سن نوجوان و دوران بلوغ، وی را نیازمند محبت و حمایت عاطفی می کند. اگر چه ممکن است این نیاز را به صورت مستقیم مطرح نکند و اصلا آشکار نسازد.
از تحکم بپرهیزید: نوجوان احتیاج دارد که برای آنچه به وی امر و نهی می شود متقاعد شود یا حداقل دلیل خواسته های والدین را بداند. هر چند آن را دقیقا درک نکند. تحکم بی منطق برای نوجوان حتی اگر پذیرفته شود در جایی دیگر رفتار تهاجمی وی را در پی خواهد داشت.
شرایط ویژه نوجوان را درک کنید: نوجوانی از نظر جسمی، روانی و عاطفی موقعیت پیچیده ای ایجاد می کند. نمی توان رفتارهای کودکان یا بزرگسالان را از نوجوان انتظار داشت. مهم این است که او به تدریج و طی مراحل رشد بداند در بزرگسالی باید چه رفتاری داشته باشد وگرنه بزرگسالانی هستند که در موقعیت هایی از زندگی مانند کودکان رفتار می کنند!
گوش شنوا داشته باشید: دنیای کوچک و سردرگم نوجوان حرف های بسیاری برای گفتن در ذهن او انبار می کند و صحبت کردن با والدین درباره آنچه ناراحت کننده، نفرت انگیز، ترسناک، شگفت آور و… است در نوجوان نوعی واکنش دفاعی برای هضم کردن و فراموش کردن وقایع است.
فضائل اخلاقی را در آنان پرورش دهید: خمیره شخصیت فرد در نوجوانی شکل می گیرد و بعید است کسی که در این دوران به آدابی نظیر رعایت حال دیگران، زور نگفتن، پاکدستی، قانون مداری، اخلاق گرایی و… مودب نشوند در آینده چنین صفاتی را از خود نشان دهند. لازم هم نیست خودتان در این حوزه ها کارنامه درخشانی داشته باشید. به قول حکما انسان آنچه نیست که می تواند، آنچه است که می خواهد.
استقلال شخصیت وی را محدود نکنید: اجازه دهید نوجوان آنچه باشد که واقعا هست نه آنچه شما می خواهید از وی بسازید. به جای این کار شخصیت مستقل و توانمند خود را ارتقا دهید تا الگویی مناسب برای وی باشید
سلام علیکم. بسیار عالی و زیبا بود. نکات بسیار ضروری اشاره کردید که حتما باید به گوش والدین برسد. نه یک بار بلکه چندین بار باید تکرار شود تا در خانواده هایمان نهادینه شود. نکته دیگر که می شود اضافه کرد تاثیر انکارناپذیر دوستان در این دوران است. والدین در این مورد باید در انتخاب دوستان فرزندانشان از پیش تاثیرگذار باشند و به طور مستمر نیز روابط فرزندان با دوستان را به صورت نامحسوس کنترل کنند. یک نکته در انتخاب دوستان برای فرزندان از جانب والدین، معرفی فرزندان به محیطهای سالمتر است مثلا اگر فرزندان می دانند همکلاسی های فرزندشان در مدرسه X نامناسب هستند باید برای تغییر کلاس یا مدرسه تدبیری بیاندیشند.