تحولات ژئوپلیتیکی در منطقه همواره تأثیرات عمیقی بر وضعیت اقتصادی و توسعه‌ای مناطق مرزی کشور ما داشته‌اند. در این میان، استانی شدن شهر حلبچه در اقلیم کردستان عراق، که به‌تازگی به‌عنوان نوزدهمین استان این کشور اعلام شده است، یکی از همان تغییرات راهبردی است که می‌تواند به‌درستی مورد توجه برنامه‌ریزان و مسئولان در غرب کشور، به‌ویژه استان کرمانشاه، قرار گیرد.
شهر حلبچه با سابقه‌ای تاریخی، فرهنگی و پیوندهای اجتماعی فراوان با مردمان نواحی پاوه و اورامانات ایران، از جمله پاوه، نوسود، نودشه، باینگان، جوانرود و ثلاث باباجانی نه تنها یک همسایه جغرافیایی، بلکه بخشی از یک زیست‌بوم مشترک انسانی به شمار می‌رود.
استان شدن حلبچه، در کنار ارتقاء سطح سیاسی و اداری آن در ساختار اقلیم کردستان، باعث خواهد شد که سطح توجه بغداد و اربیل به زیرساخت‌های این منطقه افزایش یابد و همین موضوع، بستر را برای فعال‌سازی مرزهای رسمی جدید با ایران نیز فراهم می‌سازد.
در این بستر جدید، دو نقطه مرزی مهم در محدوده اورامانات ایران شایسته توجه ویژه‌اند: مرز سازان (در نزدیکی باینگان)، مرز دروله (در بخش مرکزی جوانرود) امروز می‌توانند در کانون سیاست‌گذاری‌های اقتصادی ـ مرزی قرار گیرند.
مرز سازان، با فاصله‌ای اندک از مرکز بخش باینگان و نزدیکی با جاده‌های اصلی منطقه، این ظرفیت را دارد که به‌عنوان یک بازارچه مرزی یا گذرگاه رسمی تعریف شود.
این مرز می‌تواند بخشی از فشار اقتصادی و ترافیکی مرز شوشمی را در آینده کاهش دهد و باینگان، که سال‌هاست در بن‌بست ارتباطی به‌سر می‌برد، را وارد مسیر تازه‌ای از توسعه قرار دهد.
همچنین، رسمی شدن مرز دروله نیز می‌تواند ارتباط میان جوانرود و منطقه و روستاهای مرزی شهرستان جوانرود و اطراف را تقویت کرده و در عین حال از فعالیت‌های غیررسمی و آسیب‌زا در مناطق مرزی بکاهد.
از منظر اقتصادی، فعال‌سازی این مرزها به معنای ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم، رونق بازارچه‌های محلی، افزایش واردات و صادرات قانونی، و جذب سرمایه‌گذاری در حوزه‌های حمل‌ونقل، انبارداری و خدمات مرزی است.
این امر، به‌ویژه در منطقه‌ای چون پاوه و اورامانات که با نرخ بالای بیکاری، کاهش جمعیت روستایی و ضعف زیرساخت‌های تولیدی مواجه است، می‌تواند جهشی پایدار و مؤثر ایجاد کند.
در بُعد اجتماعی نیز، توسعه مرزهای جدید موجب تقویت حس تعلق مردم منطقه به سرزمین خود، کاهش تمایل به مهاجرت، و تقویت اعتماد عمومی نسبت به کارآمدی نهادهای دولتی خواهد شد.
همچنین نباید فراموش کرد که در سطح ملی، بازتعریف مرزهای رسمی و افزودن گذرگاه‌های تازه، به‌نوعی تقویت دیپلماسی مرزی ایران با اقلیم کردستان عراق و دولت مرکزی این کشور نیز محسوب می‌شود. در حالی که کشور در پی راهکارهایی برای کاهش فشارهای اقتصادی و تحریم‌های خارجی است، توسعه روابط مرزی با اقلیم کردستان عراق می‌تواند به‌عنوان یکی از راهبردهای مؤثر اقتصادی و سیاسی عمل کند.
با این حال، تحقق این ظرفیت‌ها مستلزم اراده‌ای هماهنگ میان نهادهای مختلف است؛ از استانداری کرمانشاه و فرمانداری‌های مرزی گرفته تا وزارت کشور، وزارت امور خارجه، گمرک، نهادهای نظامی و امنیتی و سازمان برنامه و بودجه. توسعه مرزهای جدید نیازمند تخصیص اعتبار، تصویب طرح‌های ملی، انجام مطالعات میدانی و نیز آماده‌سازی زیرساخت‌های اولیه است.
در پایان می‌توان گفت استان شدن حلبچه، نه‌تنها یک اتفاق سیاسی در آن سوی مرز، بلکه فرصتی راهبردی برای ایران در این سوی مرز است. اگر این فرصت به درستی درک و پیگیری شود، می‌تواند به کلید توسعه اقتصادی مناطق غربی کشور، به‌ویژه اورامانات و استان کرمانشاه، تبدیل شود؛ و اگر همچون بسیاری از فرصت‌های پیشین نادیده گرفته شود، در آینده باید بار دیگر هزینه‌های عقب‌ماندگی و توسعه‌نیافتگی را پرداخت کرد.
ثبت دیدگاه