زلزله های ایران طی مدت زمان اخیر مردم کشورمان را هشیار کرده است. آن‌ها در پی کسب اطلاعات درباره اقدامات هنگام وقوع زلزله بوده و سعی می‌کنند آگاهی خود را درباره زلزله افزایش بدهند. اما اقدامات هنگام زلزله در زمان حضور در ساختمان چیست؟
در اغلب زلزله‌ها، مردم بیش از ریزش آوار، از عدم آمادگی خود و انجام اعمال غیر صحیح آسیب می‌بینند. به همین دلیل با افزایش آمادگی و اطلاع از اقدامات ضروری هنگام وقوع زلزله می‌توان میزان آسیب‌ها را به اندازه زیادی کاهش داد.
تخریب زلزله به عوامل متعددی همچون عمق محل حادثه از سطح زمین، جهت، زمان لرزش و مخصوصا قدرت آن بستگی دارد. از نظر میزان مقاومت سازه در برابر زمین لرزه نیز می‌توان فاکتورهایی همچون ترکیب بارگذاری ساختمان، نوع سازه، نوع پی و خاک محل و تعدادی فاکتور دیگر را نام برد. زمان زلزله ممکن است بین ۱۵ ثانیه تا ۱ دقیقه متغیر باشد، پس افراد ساکن در طبقات بالا باید از تلاش برای خروج از ساختمان حین لرزش خودداری کنند، چون بسیار از حوادث در همین زمان رخ می‌دهد. در ادامه به اقدامات هنگام وقوع زلزله در زمان حضور در ساختمان اشاره می‌کنیم.
- بهتر است خونسردی خود را حفظ کنید. دستپاچه شدن سبب می‌شود سرعت تصمیم‌گیری پایین آمده و دست و پای افراد قفل شود. اقدامات هنگام وقوع زلزله را چندین مرتبه با خود دوره کنید تا ملکه ذهنتان شود، به این ترتیب حین وقوع حادثه می‌توانید در زمانی بسیار کوتاه، تصمیم‌گیری صحیحی داشته باشید. دیگر افراد را نیز به حفظ خونسردی دعوت کنید. متاسفانه در زلزله اخیر ملارد تهران، تنها دو نفر آن هم از ترس و استرس جان باختند.
- حین زمین لرزه باید از وسایل دارای امکان سقوط همچون لوسترها، آینه‌های دیواری، کتابخانه، کمد و لوازم آشپزخانه دور ماند. کمدهای بزرگ، بوفه و دیگر اشیای سنگین همانند آن‌ها با یک تکان محکم ممکن است سقوط کرده و مرگ افراد را سبب شوند. پس بهتر است به منظور پیشگیری، از قرار دادن اشیای شیشهای در طبقات بالایی آن‌ها خودداری کرد. در کشورهای زلزله‌خیز باید این دسته از اشیای را با پیچ و رول پلاک به دیوار محکم کرد. از محکم بودن لوسترها نیز اطمینان حاصل کنید.
- از پنجره‌های دارای شیشه‌های محافظت نشده دوری کنید. پنجره‌ها، اشیای شیشهای و آینه‌ها جراحات زیادی در زمان زمین لرزه ایجاد می‌کنند.
- اگر ساختمان بر اساس اصول و ضرایب ایمنی ساخته شده باشد، حین وقوع زلزله باقی ماندن در آن بهترین تصمیم است، هر چند بعد از آرام شدن تکان باید سریعا محل را ترک کرد. از دیوارهای بیرونی دور مانده و از حصارها دور شوید.
- کنج دیوارها در صورت دور بودن از دیوارهای خارجی، اشیای واژگون شدنی و همچنین شیشه‌ها، محل‌های امنی هستند. به این مکان‌ها پناه برده و در آنجا بنشینید. یکی از مهمترین اقدامات هنگام وقوع زلزله، محافظت از سر و گردن است، پس به محض نشستن دست‌هایتان را از بالا بر روی سر قرار داده و از آن محافظت کنید.
- در صورت نزدیک بودن به یک میز محکم نیز می‌توان به زیر آن پناه برد. در کنار یکی از پایه‌ها نشسته و با گرفتن پایه، از تکان خوردن آن جلوگیری کنید. حتی می‌توان با نشستن بر روی زمین در کنار صندلی‌ها و یا مبل‌ها، از سر و گردن خود به وسیله دست‌ها مراقبت کرد.
- یکی دیگر از اقدامات هنگام وقوع زلزله دور شدن از اجاق گاز، یخچال، کابینت‌های دارای احتمال سقوط و سایر وسایل واژگون شدنی در صورت قرار داشتن در آشپزخانه است.
- در صورت قرار داشتن درون راهروی ساختمان، سریعا در کنار دیوار نشسته و با قفل کردن دست‌ها در پشت گردن و خم کردن سر به طرف زانو از آن محافظت کنید. حرکت در راه پله حین زمین لرزه بسیار خطرناک‌تر از نشستن در یک محل است.
- در صورت قرار داشتن در آسانسور، یکی از مهمترین اقدامات هنگام وقوع زلزله خارج شدن هر چه سریعتر از آن است. سعی کنید در اولین طبقه ممکن از آن خارج شوید.
- جعبه کمک‌های اولیه، آب معدنی، غذاهای آماده، چراغ قوه، لباس کافی و کفش راحتی را از قبل درون یک کوله و در محلی قابل دسترس قرار دهید.
- در صورت گیر کردن زیر آوار، راه تنفس را با بخشی از لباس خود بپوشانید، چرا که تنفس غبار ساختمان ممکن است به خفگی ختم شده و یا تنگی نفس ایجاد کند. از فریاد کشیدن خودداری کرده و با ضربه به دیوار تلاش کنید دیگران را از وجود خود مطلع کنید. نور گوشی موبایل را کم کرده و ترجیحا از پیامک برای اطلاع‌رسانی درباره وضعیت خود استفاده کنید، چرا که به احتمال زیاد به دلیل مشغول شدن ناگهانی شبکه، امکان برقراری تماس بسیار دشوار می‌شود.
زلزله اخیر ۵.۲ ریشتری کوهبنان کرمان نیز لزوم آگاهی از اقدامات هنگام وقوع زلزله را نشان داد. در این حادثه که خوشبختانه تلفات جانی در پی نداشت، اگرچه ۵ نفر به خاطر عواقب مستقیم ناشی از زمین لرزه مصدوم شدند، اما تعداد افراد آسیب دیده به صورت غیر مستقیم به ۳۷ نفر رسید.
ثبت دیدگاه