گردآورنده: اسری حکمتی
از آن زمان که پروردگار جهانیان انسان را خلق کرد، او را متناسب با بندگی و عبودیت خود سامان داد و به او راه و روش بندگی را آموخت.هیچ گاه باری تعالی انسان را بدون برنامه و راهنما رها نکرده تا به گمراهی افتد و در طریق هدایت سرگردان و متحیر ماند.
آری خداوند متعال همواره برای هدایت و ارشاد مردم، تمامی راه ها را هموار کرده و پیامبرانی را فرستاده تا به قول خود قرآن حجت را بر مردم تمام نماید تا هیچ گاه بهانه و دستاویزی برای گمراهی و بیراهه رفتن شان نداشته باشند.
پیامبران آمدند تا طریقت بندگی را به بندگان بیاموزند و آن گونه که الله متعال می خواهد، او را عبادت کنند.
آمدند تا سلوک بندگی را به خوبی روشن سازند تا همه به گونه ای واحد و یکدست خدای را پرستش کنند.
همان طور که مبرم و آشکار است در دین مبین اسلام، تمامی عبادت ها و اعمال بندگی، شکل و قالب خاصی دارند و انسان مسلمان نمی تواند به گونه ای که خود می پسندد و به زعم خود درست می داند، عبادت را انجام دهد.مثلا نمی تواند بگوید که من ترجیح می دهم به جای نماز خواندن دعا کنم و این را بهتر می دانم!می دانیم که این سخن از دید اسلام مردود می باشد.
حال که برای عبادات قالب و شکل خاصی معین شده است، آگاه شدن از چگونگی قالب عبادت و ریز شدن در احکام آن ها وظیفه ی هر مسلمان می باشد.زیرا بدون شناخت صحیح عبادت،انجام دادن آن ها ممکن و میسر نیست.
نماز یکی از زیباترین جلوه های تعبد در برابر پروردگار عالمیان است و دانستن درست به جا آوردن آن وظیفه ای انکار ناپذیر بر دوش هر مسلمان است.و از آن جا که نماز عبادتی است که در طول روز مکررا انجام می گیرد (و ادا کردن آن اگر به آن صورت که باید باشد،(با خضوع و خشوع و…)، باشد تاثیر به سزایی در تمامی ابعاد زندگی خواهد گذاشت،) دانستن احکام آن و چگونگی درست ادا کردن آن از نیاز های مبرم می باشد،لذا در اینجا به چند مورد از اشتباهات رایج در نماز اشاره می شود.
*تکبیره الإحرام نماز فقط در حالت قیام منعقد می شود.این بدین معناست که اگر فرد در حالتی غیر از قیام الله اکبر آغاز نماز را بگوید نمازش درست نمی باشد.بسیار دیده ایم که فرد برای رسیدن به نماز جماعت همزمان با گفتن الله اکبر به رکوع می رود، که صحیح نمی باشد.زیرا فرد باید ابتدا تکبیره الإحرام را در حالت قیام گفته، و به طمأنینه در قیامش برسد و سپس به رکوع برود و حتی اگر حرفی از الله اکبر در غیر حالت ایستاده تلفظ شود، نماز صحیح نمی باشد.
*هفت عضو بدن که باید در هنگام سجود حتما با زمین تماس داشته باشند، عبارتند از:کف دو دست-بینی و پیشانی باهم-دو زانو-و اطراف دو پا.
اشتباه متداولی که در خانم ها مشاهده می شود، قرار دادن روسری زیر بینی یا جبهه(پیشانی) می باشد که این صحیح نیست.به طور کلی اگر چیزی مانند جانماز یا روسری یا پارچه را بر زمین پهن کنیم و روی آن نماز خوانده شود، صحیح و درست می باشد.اما اگر آن پارچه یا شی با خود فرد حمل شود و به شخص متصل باشد مثل روسری، مقنعه، آستین لباس یا هرچیز دیگر ؛ صحیح نیست که در هنگام سجده در زیر دست ها یا پیشانی یا بینی قرار گیرند و خود این اعضا باید مستقیما با زمین در تماس باشند.
*طمأنینه:یکی از ارکان نماز طمأنینه در هر رکن می باشد.پس اگر هر رکنی از نماز مانند سجده، رکوع،جلوس بین دو سجده و…بدون طمأنینه انجام گیرد نماز صحیح نمی باشد. اقل طمأنینه عبارت است از سکون بعد از حرکت و این که فرد در آن رکن مکث کند و اعضایش در آن رکن به اسقرار برسند.
بسیار دیده می شود که در بین دو سجده یا در حالت اعتدال یعنی برخاستن از رکوع این طمأنینه انجام نمی پذیرد و شخص فورا به رکن بعد منتقل می شود که صحیح نمی باشد.
*اقل صدای فرد در نماز برای تکبیره الإحرام یا قرائت قرآن یا سایر اذکار نماز این است که فرد صدای خودش را بشنود(اگر صحیح السمع باشد).
یکی دیگر از اشتباهات این می باشد که فرد آنقدر قرائتش را آرام می خواند، یا اساسا آن را فقط لب خوانی می کند در حالی که صحیح نمی باشد.پس در نماز های فردی که شخص به تنهایی نماز می خواند صدایش باید به گونه ای باشد که خودش آن را بشنود.
و این باید حالت اعتدال داشته باشد یعنی صدای شخص به گونه ای نشود که دیگران هم آن را بشنوند و مانند نماز جهری گردد؛ اما لب خوانی یا بسیار آرام هم نباشد که به گوش خودش هم نرسد.
*در نماز جماعت تکبیره الإحرام مأموم باید حتما بعد از تکبیره الإحرام امام باشد و حتی اگر تکبیره الإحرام مأموم با امام مقارن شود، نماز جماعت محسوب نمی شود.بنابراین باید بعد از اتمام کامل تکبیره الإحرام امام، مأموم الله اکبر آغاز نمازش را بر زبان جاری کند.
و این نکته نیز که کف دو دست در هنگام تکبیره الإحرام گفتن و دست ها را بالا بردن مکشوف باشند یعنی پوشش و ستره ای روی کف دستان نباشد.
* سجده بعد از نماز: اگر شخص بعد از اتمام نماز صرفا برای تقرب جستن به خداوند به سجده برود و نیت سجده ی شکر را نداشته باشد، این عمل او حرام می باشد.زیرا هر آن چه که برای تقرب بیشتر به الله باشد، در سیره و سنت پیامبر(صل الله علیه و سلم) تعریف شده و چیزی غیر از آن بدعت محسوب می شود.بنابراین این که می بینیم برای نزدیکی بیشتر به خداوند و دعا خواندن ، بعد از نماز فردبدون نیت خاصی به سجده رود، این عمل او صحیح نمی باشد.فرد باید یا در سجده هایی که در نماز می خواند دعا کند و تقرب بجوید یا در غیر نماز فقط اجازه ی سجده هایی را دارد که در سنت تعریفی برای آن شده باشد مانند سجده ی شکر، سجده ی سهو و …
به امید اینکه آگاهی به نسبت احکام عبادی ما را در هر چه نزدیک شده به باری تعالی یاری فرماید.
منبع:کتاب عمده السالک و عده الناسک
سلام علیکم خواهرعزیز،بسیار مفید بود، جزاک الله خیرا^)
درود خدا بر اسری عزیزم،خداوند تو را در تمام مراحل تعلیم و تعلم در زیر سایه ی خویش محفوظ بدارد.نکات ارزشمند و ریزی بود که عبد را به شناخت هرچه بیشتر اطاعت از معبود می رساند.بردوام و سربلند باشی.:}