تابستان : سکوی پرش

نویسنده : مبین نادری

هر گاه (‌از کار مهمّی‌) بپرداختی‌، به دنبال آن (‌به کار مهمّ دیگری بپرداز و در آن بکوش و) رنج ببر (‌و فرجام کاری را آغاز کار دیگری کن‌)‌. و یکسره به سوی پروردگارت روی آر (‌و تنها بدو دل و امید ببند، و جز به او خود را مشغول مساز) (سوره شرح)
بار دیگر آیه را بخوانید و ببینید آیا شما را مخاطب قرار می دهد یا نه. عبارات «فراغت از کار مهم» ،«بی درنگ و بدون اتلاف وقت»، «پرداختن به کار مهم دیگری» و «تلاش و کوشش» را در ذهنتان تکرار کنید و ببینیدکه چه احساسی در مقابل آنها دارید.
هر کدام از ما، چه دانش آموز، چه دانشجو و یا هر قشر دیگری که سال تحصیلی و در واقع دوره تلاش و کوشش(تحمیلی) را به اتمام رسانده ایم، تابستانی را پیش رو داریم که ممکن است برای آن برنامه ریزی خاصی کرده باشیم و یا شاید منتظریم که تابستان بیاید و تلاش های ایام امتحانات و پیش از آن را با یک دوره استراحت سه ماهه جبران کنیم.ولی آیا تا به حال فکر کرده ایم چگونه می توان از این ایام استفاده کرد؟

و یا چه آفت هایی در مقابل استفاده صحیح از این فرصت که در اختیارمان گذاشته شده، وجود دارند؟
برای یافتن جواب سوالاتمان می خواهیم بار دیگر رو به سوی قرآن و سنت کنیم و برداشتی متناسب با چنین وضعیت و شرایطی از آن دو داشته باشیم. چرا که می دانیم قرآن و مفسر آن پیامبر (ص) برای هر کدام از مشکلات و مسائل ما راه حلی ارائه می کنند.
طبیعی است که همراه با هر تلاش و کوششی، استراحتی نیز لازم است. نکته این جاست که تلاش ها و استراحت های ما باید با هم متناسب بوده و نباید «استراحت» با «اتلاف وقت» اشتباه گرفته شود. همواره یکی از توصیه های بزرگان دین پرهیز از اتلاف وقت بوده است. و متقابلا پرهیز از افراط در کارها که طبیعتا تفریط را نیز به دنبال دارد. این در حالی است که استراحت لازمه فعالیت و تلاش بوده و افزایش بازدهی را به دنبال دارد.
بار دیگر به آیات ابتدایی برمی گردیم، آنجا که خداوند می فرماید:«فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ» . پس خداوند از ما می خواهد پس از انجام هر کار مهمی(که البته در آن دچار افراط و تفریط نشده ایم و آن را به شکل معقول به اتمام رسانیده ایم) بی درنگ کار دیگری را شروع کنیم و با توجیه رفع خستگی کار پیشین وقت را بی جهت تلف نکنیم.از ما می خواهد پیوسته در تلاش و کوشش باشیم. چرا که تلاش و کوشش و تحمل رنج هاست که انسان را زنده نگه می دارد.آن زندگی  که همراه با پویایی ونشاط و شادی است. رکود و ایستایی است که انسان را می میراند چرا که رکود عین سقوط است.شاید در این باره مقایسه ی انسان وآب،قیاس جالبی باشد.آب نماد پاکی است و در اصطلاح فقها آب هم پاک و هم پاک کننده است. ولی همین آب پاک و زلال که هر کسی را به سوی خود جذب می کند، اگر راکد شود با طعم و رنگ و بوی بد خود هر کس و هر چیزی را از خود دفع می کند و آن هم به خاطر این است که قبول کرد که بایستد. حال انسان نیز که در وجودش استعداد و تمایل به سوی بدی و شر(علاوه بر تمایل به خیر و نیکی) وجود دارد (فأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا (٨/شمس)) با رکودش حکم سقوط خود را امضا می کند. به خاطر همین است که امام ابن القیم کسب روزانه علم قرآن و سنت را از شروط پیشرفت و ترقی در مسیر تزکیه می داند تا با این کسب علم انسان همواره از حالت رکود دور باشد.
پس درنگ کردن و فاصله انداختن بین کارها پسندیده نیست. و سختی امتحان و کنکور و … نباید مانعی برای داشتن تابستانی پویا و فعال ایجاد کند. ولی چگونه تابستانی فعال و پویا داشته باشیم؟
به طبع هر کسی متناسب با علایق و سلایق خود اهدافی را تعیین می کند اما علاوه بر این اهداف، همه ما می توانیم هدف مشترکی را نیز داشته باشیم.و آن هدف مشترک نیز از آیه بعدی برداشت می شود:«وَإِلَى رَبِّکَ فَارْغَبْ (٨)». در حقیقت « روی آوردن به سوی پروردگار » همان هدف مشترک است و این هدف مشترک، مصداق های زیادی در رابطه با استفاده صحیح از وقتمان دارد.از جمله: مطالعه کتاب، تفسیر قرآن، تفسیر(شرح) احادیث نبوی(ص)، حفظ قرآن، شرکت در کلاس های دینی و حضور در سایت های دینی و … . ولی یک مصداق مشترک از این هدف مشترک، بازگشت به مساجد و حضور منظم در نمازها و انجام فعالیت های دینی مثل برگزاری دوره های قرآن، برگزاری کلاس های تجوید و تفسیر و حدیث و … می باشد. به راستی که مهمترین و با ارزش ترین پایگاه و محل فعالیت ما مسلمانان، مسجد است. چه بسیار فعالیت ها وجود دارد که می توانیم در مسجد انجام دهیم و چه بسیار فاصله است بین مساجد امروز ما و مساجد صدر اسلام. پس وقت را نباید تلف کنیم و حضور در مساجد را نباید به تاخیر بیاندازیم و باید با ایده های نو، اندیشه های اسلامی را به مساجد تزریق کنیمو با این کار فاصله را با مساجد صدر اسلام کمتر کنیم. به امید روزی که این فاصله ها کم و کمتر شده و همه مساجد و شهرمان رنگ خدایی به خود بگیرد.

صِبْغَهَ اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَهً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ (١٣٨)(سوره بقره)

‌خداوند ما را با آیین توحیدی و ایمان راستین زینت داده است و) این رنگ و زینت خدا است و چه کسی از خدا (‌می‌تواند) زیباتر بیاراید و بپیراید؟ و ما تنها او را می‌پرستیم‌.