تاثیرات سیگار الکترونیکی بر سلامتی

در چند ماه گذشته مقالات زیادی در مورد تاثیرات کشیدن سیگار الکترونیکی و به اصطلاح، ویپ کردن منتشر شده که نتایج اکثر آن‌ها نگران‌کننده هستند.

شاید باور این موضوع سخت باشد ولی تاکنون هیچ عادت مخربی مانند سیگار کشیدن باعث مرگ انسان‌ها نشده است؛ با مصرف دخانیات، علاوه بر وارد کردن دود تنباکوی سوخته و قیر، فلزات سمی مانند کادمیم، برلیم، نیکل و کروم هم که به صورت طبیعی در برگ‌های تنباکو وجود دارند، وارد ریه فرد می‌شوند.

به همین دلیل است که روش‌هایی مانند کشیدن سیگار الکترونیکی (E-Cigarette) که برخی به آن ویپ کردن هم می‌گویند،‌ به عنوان جایگزین مصرف دخانیات سنتی همه‌گیر شده‌اند. با این دستگاه‌ها نیکوتین مایع به صورت بخار وارد بدن فرد می‌شود و می‌توان گفت که استفاده از سیگارهای برقی به جای سیگارهای سنتی، هم سالم‌تر است و هم می‌تواند به ترک دخانیات کمک کند.

با این حال پدیده سیگار الکترونیکی نسبتا جدید بوده و تحقیقات گسترده و دقیقی در مورد تاثیرات ویپ کردن بر روی سلامتی وجود ندارد، اما در ماه‌های اخیر دانشمندان مقالات جالبی را در این مورد منتشر کردند که به فهمیدن اثرات کشیدن سیگار الکترونیکی بر روی سلامت انسان کمک زیادی می‌کنند؛ در ادامه بیشتر در این رابطه بحث خواهیم کرد.

کشیدن سیگار الکترونیکی و مشکلات قلبی

یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که ویپ کردن ایجاد می‌کند، به سلامتی قلب مربوط است؛ در یکی از کارهای پژوهشی انجام شده که اخیرا نتایج آن در گردهمایی غیرانتفاعی انجمن تحقیقات نیکوتین و تنباکو ارائه شد، دانشمندان اعلام کردند که کشیدن سیگار الکترونیکی به صورت روزانه، شانس بروز حمله قلبی در شخص را به نسبت افراد غیر سیگاری دو برابر می‌کند؛ این در حالی است که مصرف‌کنندگان دخانیات به شکل سنتی سه برابر سایرین در خطر بروز مشکلات قلبی قرار دارند.

اما نکته جالبی که استانتون گلنتز (Stanton Glantz)، سرپرست تحقیقات انجام‌شده از دانشگاه کالیفرنیا به آن اشاره‌ کرده، تاثیرات فوق‌العاده مخرب استفاده از هر دو نوع مصرف دخانیات به صورت هم‌زمان است؛ به بیان دقیق‌تر، ریسک بروز حملات قلبی در افرادی که در کنار ویپ کردن، سیگار معمولی هم مصرف می‌کنند، پنج برابر کسانی است که به دخانیات اعتیادی ندارند.

از طرف دیگر، بررسی‌های ‌گلنتز و همکارانش نشان داده است که اکثر طرفدار کشیدن سیگار الکترونیکی از مصرف‌کنندگان سیگارهای سنتی هستند و به جای اینکه این اختراع باعث ترک دخانیات در آن‌ها شود،‌ عادت مصرف افراد را در بسیاری از موارد بدتر کرده و نوع دیگری از استعمال نیکوتین را به زندگی روزانه آن‌ها اضافه می‌کند.

البته یکی از مشکلات مقاله چاپ‌شده توسط این تیم تحقیقاتی، ناتوانی محققان در ارتباط دادنبیماری‌های قلبی و ویپ کردن (و یا حتی سیگار کشیدن) به صورت مستقیم است و در حال حاضر تنها می‌توان گفت که این دو موضوع به شکل غیر مستقیم به هم ربط دارند.

این دانشمندان با نظرسنجی از ۷۰ هزار آمریکایی در مورد عادت مصرف دخانیات و مشکلات قلبی آن‌ها به نتایج منتشرشده رسیدند و به همین دلیل نمی‌توان به شکل مستقیم نتیجه گرفت که کشیدن سیگار الکترونیکی باعث بیماری قلبی می‌شود. با این وجود، مدتی پیش تحقیقات جالبی بر رو حیوانات و سلول‌های زنده انجام شد که نشان داد ویپ کردن باعث سفت و سخت شدن قلب و رگ‌های خونی می‌شود. این کار پژوهشی یکی از اولین تحقیقات مستقیم صورت گرفته در مورد تاثیرات سیگارهای الکترونیکی بر بدن بود.

فلزات سمی موجود در سیگارهای برقی

در سال ۲۰۱۵ تعدادی از محققان در سطحی بین المللی تصمیم گرفتند تا محتویات بخار سیگارهای الکترونیکی را به صورت دقیق آنالیز کنند؛ پس از بررسی بخارهای آزادشده از ویپ کردن، به کمک ۵۶ داوطلب مصرف‌کننده سیگارهای برقی، محققان متوجه شدند که برخی از فلزات سمی موجود در دخانیات سنتی مانند کادمیم و نیکل، به صورت ذرات ریز در بخار حاصل از این دستگاه‌ها وجود دارد. به علاوه،‌ وجود مقادیری از مواد خطرناک دیگری مانند آرسنیک، کروم و منگنز هم در این بخارها تایید شد.

آنا ماریا رول (Ana Maria Rule)، یکی از اعضای تیمی پژوهشی این تحقیق که اخیرا در ژورنال “journal Environmental Health Perspectives” به چاپ رسید می‌گوید که سیستم گرمایی داخل دستگاه‌های ویپ که نیکوتین مایع را به بخار تبدیل می‌کند، باعث ورود ذرات ریز فلزات نام برده در دود سیگار الکترونیک شده و از این طریق مواد سمی را وارد ریه مصرف‌کننده می‌کند.

البته با وجود اینکه ثابت شده مقدار زیادی از فلزاتی مانند کادمیم،‌ کروم و سایر مواد ذکرشده باعث بروز مشکلات ریوی، بیماری‌های کبدی، ضعیف شدن سیستم ایمنی و به خطر افتادن سلامت قلب و مغز می‌شوند،‌ هنوز مشخص نیست که استنشاق مقدار کمی از این مواد از طریق سیگارهای برقی چه مشکلاتی را به وجود می‌آورد. رول در این رابطه می‌گوید که او و تیمش در قدم اول وجود این فلزات در بخار ویپ را اثبات کرده‌اند و در مراحل بعدی تحقیقات دقیق‌تری در مورد تاثیر این مواد بر روی بدن انجام خواهد شد.

وابستگی جوانان به سیگارهای الکترونیکی

در نتایج پژوهش گسترده‌ای که به تازگی از طرف آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی آمریکا (NASEM)‌ منتشر شد، اظهار شده بود که احتمال ترک دخانیات در بزرگسالان با کشیدن سیگار الکترونیکی وجود دارد و در حالی که دستگاه‌های ویپ مواد سرطان‌زای موجود در سیگارهای معمولی را وارد بدن نمی‌کنند، اعتیاد به این نوع مصرف نیکوتین هم کمی سخت‌تر از روش‌های سنتی است.

با این وجود در گزارشی جامع که اخیرا به سرپرستی دیوید ایتون (David Eaton)‌ از دانشگاه واشینگتن تهیه شده، خطر وابستگی جوانان و نوجوانان به سیگارهای برقی موردتوجه قرار گرفته است. ایتون می‌گوید که ویپ کردن پتانسیل این را دارد که ترک دخانیات را برای بزرگسالان راحت‌تر کند، اما افراد زیادی وجود دارند که از طریق سیگارهای الکترونیکی به نیکوتین اعتیاد پیدا می‌کنند. به همین دلیل، نمی‌توان این نوع روش‌های مصرف نیکتوین را به عنوان عادتی مفید و سودمند به جامعه معرفی کرد.

نیاز به تحقیقات گسترده در مورد دستگاه‌های ویپ

در بسیاری از مقالات چاپ‌شده در مورد تاثیرات سیگارهای الکترونیکی، دانشمندان از نسل اول این دستگاه‌ها که حاوی اجزایی یک‌بارمصرف هستند، برای تحقیقات خود استفاده کرده‌اند؛ این در حالی است که مصرف‌کنندگان دائمی سیگارهای برقی از وسایلی قابل تنظیم استفاده می‌کنند که امکان تغییر میزان حرارت، نیکوتین موجود و سایر ویژگی‌های بخار ایجادشده در آن‌ها وجود دارد.

رول در این رابطه می‌گوید که در کنار نیاز به انجام پژوهش‌های بیشتر در مورد بخار دستگاه‌های ویپ، خود وسایل مورداستفاده هم باید موردبررسی قرار بگیرند و تاثیرات مضاعف آن‌ها هم در نظر گرفته شود، چراکه آثار مخرب استفاده از سیگارهای الکترونیکی دائمی ممکن است بسیار گسترده‌تر از تاثیرات بخارهای ایجادشده و یا نیکوتین موجود بر روی سلامتی باشد.