بلک فرایدی در ایران همراه با سایر کشورهای جهان برگزار شد. اما آیا فروشگاه های آنلاین داخلی توانستند در روز جمعه سیاه آن چه وعده داده بودند را عملی کنند؟ آیا کاربران از حراج جمعه سیاه راضی بوده‌اند؟
در فرهنگ آمریکا و از سال‌ها قبل، یک روز بعد از روز شکرگزاری که با آخرین جمعه ماه نوامبر (یازدهمین ماه میلادی) مصادف است، تحت عنوان جمعه سیاه شناخته می‌شود. این عبارت برای اولین مرتبه در سال ۱۹۵۱ در یکی از رسانه‌ها به کار رفت، اما پیش از آن نیز وجود داشت. همانند برخی دیگر از رویدادهای تقویم آمریکا و غرب همچون ولنتاین، این مورد نیز به تقویم ما وارد شده است. البته اگر در آخرین جمعه ماه نوامبر به فروشگاهی مراجعه کرده و درخواست کالاهایی با تخفیف زیاد کنید، احتمالا بعد از مشاهده لبخند فروشنده مجبور به ترک محل خواهید بود!
بلک فرایدی در ایران تنها در برخی فروشگاه های آنلاین همانند بزرگترین آنها یعنی دیجی کالا و بامیلو برگزار می‌شود. در سال گذشته بعد از برگزاری بلک فرایدی در ایران ، موجی از نارضایتی در شبکه‌های اجتماعی پراکنده شد. تقریبا تمامی کاربران از روال کار ناراضی بوده و کمتر کسی از خریدهای خود طی جمعه سیاه اظهار خوشحالی می‌کرد. متاسفانه این داستان امسال نیز تکرار شد.
پیش از همه باید از مشکلات فنی یاد کنیم. اگر قرار باشد به خاطر حجم بالای کاربر یک وب سایت از دسترس خارج شود، وب سایت‌هایی همچون آمازون آمریکا باید به طور کل تعطیل باشند! در روز بلک فرایدی اصطلاحی تحت عنوان “Doorbuster” کاملا متداول است. یعنی سال‌ها است همه فروشگاه‌ها می‌دانند در آخرین جمعه ماه نوامبر، به خاطر هجوم مردم به منظور خرید کالاهای مورد نیاز خود با تخفیف‌هایی باورنکردنی، احتمال «شکستن» (Buster) «درب» (Door) فروشگاه وجود دارد! این اتفاق تقریبا همه ساله رخ داده و ظاهر فروشگاه‌ها یک روز بعد از بلک فرایدی، شبیه به مناطق جنگ زده است!
هجوم افراد و اشتیاق آنها برای خرید بخشی جدایی ناپذیر از بلک فرایدی است، پس نمی‌توان ادعا کرد حضور فراوان آنها، یک فروشگاه اعم از فیزیکی و یا مجازی را غافلگیر کرده است. حال با علم بر این موضوع، آیا نباید در کنار تبلیغات گسترده به منظور اطلاع‌رسانی به مردم برای حضور در بلک فرایدی در ایران ، کمی از تمرکز خود را بر روی برطرف کردن محدودیت‌های فنی قرار داد؟
شاید بتوان کالاهای بدون مصرف عرضه شده، تمام شدن موجودی برخی محصولات مناسب زیر یک دقیقه و دیگر مشکلات را تحمل کرد، اما کاربران امروز دیگر صبر و حوصله کافی برای ساعت‌ها رفرش کردن یک صفحه وب را ندارند. برخلاف سال گذشته، دیجی کالا طی بلک فرایدی امسال کمتر با مشکلات این‌چنینی مواجه بود و ارور سرور در آن کمتر دیده شد. با این حال برای ورود به صفحات مجموعه کالاها و یا صفحه مخصوص یک کالا، باید چند دقیقه‌ای منتظر می‌ماندیم!
اما مشکلات فنی در وب سایت بامیلو صدای همه را در آورد. از همان ساعات ابتدایی، کاربران دائما در این وب سایت با خطای سرور مواجه شده و قادر به باز کردن صفحه محصولات نبودند. این روال چه در ابتدای ساعات روز و چه در میانه‌های طرح دیده می‌شد. این فروشگاه تلاش زیادی برای افزایش تعداد کاربران کانال تلگرام خود به منظور گرفتن ورودی بیشتر طی برگزاری بلک فرایدی در ایران داشت، اما امیدوار بودیم با علم بر اتفاقات پدید آمده در سال گذشته، کمی بر روی از میان برداشتن محدودیت‌های فنی تمرکز می‌کرد.
این موضوع سبب شد کاربران از خرید کردن دلهره بگیرند. وقتی سرور این‌چنین با مشکل مواجه است، چطور می‌توان انتظار داشت بعد از پرداخت مبلغ در درگاه بانکی، عملیات موفقیت‌آمیز تلقی شده و بتوان مجددا به وب سایت بازگشت! این مشکل سبب شد کاربرانی که به خاطر هیاهوی تبلیغاتی، مدت‌ها منتظر فرا رسیدن جمعه سیاه بودند، بعد از ساعت‌ها رفرش کردن وب سایت و صفحات مختلف از خرید منصرف شوند.
یکی دیگر از مشکلات آزاردهنده فروشگاه بامیلو، اجبار برای نصب اپلیکیشن موبایل آن برای استفاده از برخی تخفیف‌ها بود. بهتر بود شرکت برای ترغیب کردن کاربران به استفاده از نرم افزار اندروید و آی او اس فروشگاه خود، راهکارهای دیگری پیدا می‌کرد و در روز جمعه سیاه که کاربران برای خرید دستپاچه هستند، چاقو بر روی گلوی آنها قرار نمی‌داد.
بلک فرایدی در ایران و تکرار فروش کالاهای بی‌مصرف!
کاربران بعد از شنیدن نام بلک فرایدی، به احتمال زیاد تصمیم می‌گیرند گوشی موبایل، تبلت، مودم، کنسول بازی، تلویزیون، مانیتور، سخت افزارهای سیستم کامپیوتری و یا دوربین عکاسی و سایر وسایل دیجیتال مورد نیازشان را خریداری کنند. شاید در کنار این موارد، پوشاک دارای تخفیف مناسب را هم به سبد خرید اضافه کنند. این در حالی است که محصولات دیجیتال به جای حضور پرشور، ضعیف‌ترین حضور را در بلک فرایدی در ایران دارند. تنوع، میزان تخفیف و از همه بدتر موجودی کالاهای دیجیتال فوق‌العاده پایین بوده و هیچ سنخیتی با فلسفه بلک فرایدی ندارند.
دیدن قیمت فروش ۵۰۰ هزار تومان برای کنسول پلی استیشن ۴ سونی، سبب افزایش ضربان قلب اغلب ما می‌شود. اما آیا کسی توانسته کنسول را با چنین قیمتی خریداری کند؟ به نظر می‌رسد موجودی این دسته از کالاهای محبوب دارای تخفیف عالی، عددی دو رقمی است! البته بعد از ناموجود شدن، نام آنها از لیست محصولات حذف نشده و همچنان آنجا باقی می‌ماند، گویا قرار است کاربران با دیدن آنها حسابی حسرت به دل باقی بمانند!
آیفون ایکس نیز در کمتر از دو دقیقه ناموجود شد. جالب است حتی در صورت موجود بودن نیز این گوشی موبایل ارزش خریدی نداشت. با چانه زدن در فروشگاه‌ها به صورت حضوری، مطمئنا می‌توان تخفیف بیشتری در مقایسه با تخفیف اعمال شده در وب سایت‌های آنلاین ایران از فروشنده گرفت! آیا کاربران تا این اندازه در عطش خرید آیفون ۱۰ با قیمت ۶ میلیون تومانی آن هستند؟
بعد از اعلام موجود شدن چند قلم کالا همچون کنسول بازی سونی در کانال تلگرام بامیلو، با مراجعه به وب سایت در کسری از ثانیه موجودی آن به صفر رسیده بود. این مشکل را حتی کاربران دارای اینترنت با پهنای باند بسیار بالا نیز مشاهده کرده‌اند.
اما فارغ از مشکل کم بودن تنوع محصولات دیجیتال و همچنین موجودی آنها در بلک فرایدی در ایران ، باید به تخفیفهای پایین آنها اشاره کنیم. فلسفه جمعه سیاه اعمال تخفیف‌هایی باور نکردنی تا حد ۴۰ الی ۵۰ درصد است. البته در فروشگاه‌های آنلاین ایرانی حتی تخفیفهای ۷۰ درصدی نیز مشاهده کردیم، اما آنها به کالاهایی اعمال شده بودند که ارزش خرید بالایی نداشتند. آیا نباید بر اساس وعده برای رفع نیاز کاربران تلاش کرد؟ شاید هدف اصلی، فروش محصولات دارای محبوبیت کمتر به بهانه بوق و کرنای تبلیغات بلک فرایدی در ایران بوده است.
در تصویر زیر نمونه‌ای از تخفیفهای اعمال شده در بلک فرایدی سایر کشورها را مشاهده می‌کنیم. این تخفیف بر روی محصولاتی اعمال شده است که در حالت عادی نیز فروش خوبی دارند، پس هدف فروشنده افزایش سودآوری نبوده و هدف اصلی، کمک به رفع خواسته‌های مشتریان است.
در برخی موارد، در حقیقت هیج تخفیفی اعمال نشده بود. نمونه‌ای از تخفیفهای اعمال شده بر روی محصولات دیجیتال، طی یک بلک فرایدی به معنای واقعی را در عکس بالا مشاهده می‌کنیم. در بدترین حالت باید حداقل ۳۰ درصد تخفیف برای محصول قائل شد، در حالی که قیمت برخی محصولات دیجیتال بعد از اعمال تخفیف به قیمت کف بازار می‌رسید!
در برخی موارد دیگر، قیمت‌ها به صورت نجومی افزایش پیدا کرده و سپس با تخفیفی استثنایی و باورنکردنی، به قیمت اصلی خود برمی‌گشت.
به عنوان نمونه‌ای دیگر می‌توان به تخفیفهای پایین تبلت‌ها و گوشی‌ها در دیجی کالا اشاره کرد. تخفیف ۷ درصدی به هیچ عنوان قابل قبول نیست، مخصوصا اگر در حال صحبت پیرامون بلک فرایدی باشیم!
در وب سایت دیجی کالا چندین گوشی موبایل دارای تخفیف بالا نیز مشاهده شد، اما هیچ‌کدام ارزش خرید نداشتند. کاربران به دنبال خرید گوشی های هوشمند مناسب به ازای مبالغ پایین هستند. کدام یک از مدل‌های زیر جزو محصولات برتر هستند؟
البته نباید از گفتن حقیقت بگذریم. تخفیفهای فوق‌العاده‌ای نیز در مواردی دیده شد. به عنوان نمونه، محدودیتی برای خرید دستمال مرطوب و یا سنگ پای برقی وجود نداشت. کالاهای کم و در برخی موارد بدون مصرف محدودیتی از نظر تعداد نداشته و تخفیفهای بسیاری خوبی نیز بر روی آنها اعمال شده بود.
در نهایت باز هم به فلسفه برپایی بلک فرایدی برمی‌گردیم. در تقویم میلادی، آخرین جمعه ماه نوامبر، تقریبا یک ماه مانده به تعطیلات کریسمس است و مردم خود را برای فرا رسیدن سال جدید آماده می‌کنند. در حالی که بلک فرایدی در ایران چهار ماه مانده به تعطیلات نوروزی برگزار می‌شود.
در صورت برگزار شدن جمعه سیاه به روال صحیح آن، در دسترس بودن وب سایت‌ها و اعمال تخفیفهای خوب، می‌توان بدون در نظر گرفتن زمان، از آن به عنوان فرصتی شگفت‌انگیز برای خرید استفاده کرد، اما متاسفانه این موارد هنوز در کشور ما رعایت نمی‌شوند.
ثبت دیدگاه