در حالی که به نظر می‌رسد به این زودی‌ها نتوان بحران کرونا را پشت سر گذاشت، تزریق انواع واکسن‌های کرونا به میلیون‌ها نفر از مردم در سراسر جهان، امید دوباره‌ای برای کار و زندگی ایجاد کرده است.
تولید و تزریق واکسن‌های کرونا به دنبال تایید مقامات بهداشتی و پزشکی کشورها به سرعت در جریان است؛ به گونه‌ای که بطور مثال در ایالات متحده آمریکا تا ابتدای ماه اوت ۷۰ درصد از بزرگسالان یک دُز از این واکسن‌ها را دریافت کرده و بیش از ۵۰ درصد (حدود ۱۶۸ میلیون آمریکایی) نیز بطور کامل واکسینه شده‌اند.
با این وجود انتشار برخی اطلاعات غلط بویژه در شبکه‌های اجتماعی، ادامه برنامه جهانی واکسیناسیون عمومی را با چالش روبرو کرده است. به عنوان مثال، ریچارد تایس عضو پیشین حزب برکسیت بریتانیا در توییتر خود ادعاهای نادرستی درباره تاثیر نفی واکسن‌های کرونا بر کودکان را منتشر کرد که مطلبش ۸۰۰ بار بازتوییت شد.
دکتر بن کاستان، استاد مردم شناس پزشکی و متخصص واکسن در دانشگاه بریستول در توضیح رفتارهای ضد واکسن می‌گوید: «این اولین بار نیست که درباره اثربخشی و ایمنی یک واکسن نگرانی و تردید وجود دارد. اما امروز ما در عصری زندگی می‌کنیم که نگرانی‌ها خیلی سریع در رسانه‌های اجتماعی پخش می‌شود؛ چیزی که در دوران شیوع بیماری‌هایی همچون سرخک، اوریون و سرخجه در دهه ۹۰ میلادی و اوایل دهه ۲۰۰۰ وجود نداشته است.»
اما تردیدهای مطرح شده از سوی جنبش‌های ضد واکسن نتوانسته است از اهمیت واکسیناسیون در مقابل ویروس کرونا بکاهد؛ بویژه آنکه هر از گاه خبر پدیدار شدن سویه جدیدی از این ویروس منتشر می‌شود. علاوه بر این کارشناسان همواره بر این موضوع تاکید دارند که خطر ابتلا به کووید۱۹ بسیار جدی‌تر از خطری است که ممکن است افراد را در پی واکسینه شدن تهدید کند.
دکتر بن کاستان می‌گوید: «عوارض جانبی احتمالی واکسیناسیون، بستگی به وضعیت سلامت فرد دارد و اینکه قدرت تحمل بدن او چقدر است.»
لازم به ذکر است که شایع‌ترین عارضه واکسیناسیون، درد در ناحیه تزریق و تب بوده و گاه عوارض نادر ولی نگران کننده‌ای نیز دیده شده است؛ از جمله لخته خون و میوکاردیت(التهاب عضلات قلب).در بیشتر موارد نیز عوارض واکسیناسیون معمولا یک یا دو روز پس از تزریق واکسن نمایان شده است.
بر اساس داده‌های جمع آوری شده توسط سازمان بهداشت ملی بریتانیا (NHS) و آژانس دارویی اروپا (EMA) شایع‌ترین عوارض جانبی که ممکن است یک نفر از هر ۱۰ دریافت کننده واکسن‌های مورد تایید اتحادیه اروپا و بریتانیا (یعنی فایزر-بیون‌تک، مدرنا، آکسفورد-آسترازنکا و جانسون اند جانسون) به آن دچار شوند، به شرح زیر است:
فایزر-بیون‌تک
یکی از عوارض جانبی که برای واکسن فایزر گزارش شده، خطر ابتلا به میوکاردیت است که به ویژه در مردان جوان دیده شده است.
با این وجود داده‌های جمع آوری شده تا کنون نشان می‌دهد که میوکاردیت یک عارضه جانبی بسیار نادر برای واکسینه شدگان با محصول فایزر محسوب می‌شود.
بررسی‌های اولیه همچنین نشان داده که احتمال ابتلای فردی که در مقابل ویروس کرونا واکسینه نشده به میوکاردیت، شش بار بیشتر از یک فرد واکسینه شده است.
در ۱۲ اوت سال جاری نیز اتحادیه اروپا اعلام کرد واکسن‌های فایزر و مدرنا را بار دیگر مورد بررسی قرار خواهد داد؛ چراکه چند گزارش درباره عوارض جانبی جدیدی پس از تزریق این واکسن‌ها دریافت کرده است. از جمله ایجاد حساسیتهای پوستی، التهاب کلیه و ایجاد اختلالات کلیوی به همراه از دست دادن زیاد پروتئین از مسیر ادرار.
مدرنا
همزمان با تحقیقات اتحادیه اروپا درباره عوارض جدید این واکسن که البته آژانس دارویی اروپا می‌گوید بخشی از برنامه‌های روتین آنها برای به روز رسانی اطلاعات درباره واکسن‌ها است، مقامات اعلام کردند که درباره عوارض جانبی واکسن مدرنا گزارش‌های کمتری دریافت شده است.
از جمله اینکه در یک نفر از هر هزار نفری که این واکسن را زده، عوارضی همچون فلج موقت یک طرف صورت معروف به «فلج بل» یا تورم صورت (بویژه در آنهایی که پیش از آن تزریق‌های زیبایی انجام داده بودند) دیده شده است.سرگیجه یا کاهش حس لامسه از دیگر عوارض جانبی گزارش شده برای واکسن مدرنا بوده است. در مواردی نادر، مشکل میوکاردیت نیز گزارش شده است.
آسترازنکا-آکسفورد
پس از دریافت گزارش‌هایی در ماه آوریل که نشان می‌داد تزریق آسترازنکا با لخته شدن خون همراه است، استفاده از این واکسن در چند کشور اتحادیه اروپا متوقف شد یا برای دریافت کنندگان، محدودیتهایی از جمله شرط سنی تعیین گردید.اما مطالعات تکمیلی نشان داد که خطر ایجاد لخته خون در اثر تزریق واکسن آسترازنکا، به اندازه خطر پدیدار شدن همین مشکل در اثر تزریق واکسن‌های فایزر و مدرنا است.بر اساس تحقیقات، احتمال ایجاد «ترومبوز سیاهرگی عمقی» پس از تزریق این واکسن، یعنی شرایطی که لخته‌های خون در رگهای عمیق بدن (معمولاً در بازوها، پاها یا کشاله ران) ایجاد می‌شوند، به اندازه میزان احتمال وقوع آن در دریافت کنندگان واکسن فایزر است.
بنا بر داده‌های سازمان بهداشت ملی بریتانیا نیز تنها یک نفر از هر ۱۰ هزار نفر دچار چنین مشکلی شده بودند.
جانسون و جانسون
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در ماه ژوئیه از دریافت گزارش‌هایی درباره پدیدار شدن سندروم گیلن (نوعی نارسایی عصبی ـ عضلانی) در دریافت کنندگان این واکسن خبر داد.
مطالعات نشان داد که در مجموع حدود ۱۰۰ نفر از دریافت کنندگان این واکسن در ایالات متحده، دچار این اختلال ایمنی شدند که باعث ضعف ماهیچه‌ها و در موارد شدید باعث فلج می‌شود.
تحقیقات تکمیلی این آژانس نشان داد که این عارضه جانبی را باید یک «خطر احتمالی کوچک» برای دریافت کنندگان واکسن دانست زیرا بسیاری از مبتلایان به این سندرم بهبود یافته‌اند؛ اگرچه یک نفر از ۱۰۰ مورد گزارش شده فوت کرده است.سازمان بهداشت ملی بریتانیا نیز اعلام کرد که عارضه لخته شدن شدید خون با پلاکت خون پایین نیز گزارش شده که ممکن است از هر ۱۰ هزار نفر یک نفر را تحت تأثیر قرار دهد.
ثبت دیدگاه