مصاحبه با زکریا یوسفی موسس چریکه هورامان

خبرنگار : میلاد یوسفی   /  مصاحبه با زکریا یوسفی موسس شرکت فرهنگی – هنری “چریکه هورامان” در آبان ماه ۱۳۹۲ در تهران صورت پذیرفت . آقای یوسفی می گوید : از دیرباز تاکنون درسرزمین کردستان بین هنر و عرفان آمیختگی خاصی وجود داشته که از مولفه های بارز این سرزمین نسبت به سایر مناطق است و کردستان علاوه بر اینکه سرزمین ملودی های زیبا بوده به جرات می توانم بگویم پایتخت موسیقی ایران و کشورهای همسایه است .

زکریا یوسفی متولد ۱۳۶۲ در شهر پاوه (نوازنده سازهای کوبه ای) فارغ التحصیل رشته کارشناسی موسیقی از دانشگاه سوره با گرایش آواز ایرانی، موسس شرکت فرهنگی،هنری “چریکه هورامان”. دانش آموخته نزد اساتیدی همچون هوشنگ کاکمار، بیژن کامکار، ارژنگ کامکار، جمشید عندلیبی، عبدالنقی افشارنیا، دکتر محسن حجاریان و … .

● گفت و گو  را از اینجا آغاز کنیم، آقای یوسفی در ابتدا بفرمایید موسیقی را چگونه آغاز کردید؟
علاقمندی اینجانب به موسیقی، از اهمیت و توجه خانواده پدری و مادریم به هنر و تشویقات وابستگانم باز می گردد. چرا که توجه به هنر در بین خاندان و وابستگان ماتا حدی بصورت موروثی بوده و این خود شرایط مناسبی را جهت شروع برای اینجانب ایجاد کرد. در سال ۱۳۷۵ به طور جدی شروع بکار نموده و با علم و تئوری موسیقی آشنا شدم؛ و فعالیتم را با دف به عنوان اولین ساز آغاز نمودم. تا قبل از ورود به دانشگاه با سازهای کوبه ای دیگر همچون تنبک زیر نظر استاد ارژنگ کامکار و از سازهای ملودی همچون نی در حضور استاد جمشید عندلیبی آشنا شدم.

● چرا آن دوران ساز دف را انتخاب نمودید؟ آیا این انتخاب با جایگاه ویژه دف در موسیقی هورامان و کردستان ارتباطی دارد؟
از دیرباز تاکنون درسرزمین کردستان بین هنر و عرفان آمیختگی خاصی وجود داشته که از مولفه های بارز این سرزمین نسبت به سایر مناطق است، و آشنایی من و محشور بودنم با تکایا و خانقاه های قادریه و شنیدن آن نواها و ملودیهای دلنشین ساز و آواز، بسیار بر روی سلیقه هنری و انتخاب من تاثیرگذار بود. کردستان علاوه بر اینکه سرزمین ملودی های زیبا بوده به جرات می توانم بگویم پایتخت موسیقی ایران و کشورهای همسایه است و خواستگاه بسیاریاز سازهاییمانند تنبور، دف، دیوان، بالابان، شمشال و … می باشد که بسیار بین ملل مختلف محبوبیت دارند.
 

●در بین فعالیتها و همکاریهایی که با هنرمندان و گروههای مختلف داشتید کدام گروه را  به سلیقه خود بیشتر نزدیک می دانید؟
در سالهای اخیر با اساتید و بزرگوارانی چون کامکارهای عزیز، شهرام ناظری، احمد پژمان، گروه شهناز، کیخسرو پورناظری، گروه نیشتمان، کیهان کلهر، علیرضاقربانی، گروه مولوی، صدیق تعریف، گروه وصال، گروه دیدار، گروه مدیان و … داشته ام. اما همکاریم با کامکارها از افتخاراتم بوده ضمن اینکه سلیقه هنری آنها را دوست دارم. آنها نه تنها موزیسینهایی مسلم بلکه انسانهایی وارسته و استاد اخلاق نیز هستند.

● اگرچه بیشتر عمرتان را خارج از پاوه بوده اید، اما برای ارتقاء موسیقی شهرستان و کمک به علاقمندان مستعد در این زمینه چه گام هایی برداشته اید؟
تاکنون به صورت جدی و مستقیم کاری انجام نشده اما می توانم بگویم کمترین کاری که از دستم برامده این است که در هر مصاحبه و گفت وگویی  به صورت شفاهی، کتبی، اینترنتی، تلویزیونی و … چه در داخل و خارج از کشور پس از معرفی خود از پاوه یاد کرده ام و خیلی از موفقیت های کنونیم را مدیون ۱۸ سالی می دانم که در وطنم بوده ام.

● نظر شما درباره ی موسیقی هورامی (سیاچمانه) چیست؟ برای معرفی این موسیقی تاکنون چه برنامه هایی ارائه داده و یا چه کارهایی در دست ساخت دارید؟
موسیقی هورامان ویژگی های خاص خود را داشته و می توان گفت جزء بکرترین موسیقی هاست، لذا با کمال تاسف خیلی کم به آن توجه شده است. یکی از دلایلی که به موسیقی هورامی کمتر پرداخته شده شبیه نبودن آن به موسیقی سایر مناطق کردنشین و پیچیدگی خاص آن در آوازها و اکسنتهاییست که در تحریرها وجود داشتهو برای معرفی و شناخت این سبک ازموسیقی نیاز به کار و برنامه ریزی خاصی است.
یکی از اقداماتی که انجام دادم تاسیس شرکتی فرهنگی،هنری به نام (چریکه هورامان) است که در زمینه تولید و انتشار آلبومهای موسیقی فعالیت خواهیم داشت، و قطعا یکی از اهداف و برنامه هایمان ترویج و حفظ و اشاعه موسیقی کردستان بالاخص هورامان است. من و دوستان موزیسینم پروژه هایی در دست داریم که ان شا الله در آینده توضیحات بیشتری دراین باره ارائه خواهم داد.
 

● برایمان از آلبوم و اجراهایی که در زمینه موسیقی منتشر نموده اید بگویید؟
حاصل همکاریم با گروه های مختلف دراین چند سال اخیر ۳۰ تا ۳۵ اثر می باشد؛ همچنین به طور قطع می توانم بگویم که بیش از نیمی از فعالیت جدیم در زمینه موسیقی کردی بوده است. از جمله  آلبوم های منتشر شده می توانم به: سایه های خورشید، اورامان تا بادینان، زاگرس گاهواره تمدن، روژیار، برگ بازیچه باد، یاد نگاه، سحرگاهان، ناله شکینه، میان تاریکی، شارو، درحلقه دف، ذوق پرواز، پاییز، سبوی تشنه، خواب خورشید، سرسماع، سوگ بهار، خانه غریب، بارگاه، ویر، خاطره، بادبان شکسته، ترنجستان، راه بی نهایت و … اشاره نمایم.
همچنین اجرای کنسرت های متعدد در کشورهای مختلفاز جمله: بلغارستان، مالزی، عراق، سنگاپور، چین، پاکستان، ژاپن، آلمان، پرتقال، سوئد، ترکیه و … .

● بسیاری از این آثار و آلبومهای هنرمندان دیگر متاسفانه براحتی در دسترس علاقمندان قرار نگرفته و اینجا پخش نشده است ” آیا می شود در این باره توضیحاتی بدهید؟
متاسفانه تا حدودی ضعف عملکرد ناشران و مراکز تولید آلبوم در تهران بوده و ثانیا خود مراکز پخش آلبومهای شرکتی و اورجینال در هر شهریباید پیگیری  آثار جدید موسیقی باشد تا این معضل برطرف شود، مثلا انتشارات آوای باربد که تعدادی از آلبومهای بنده را منتشر کردند سفارشاتشان را به مراکز استانها می فرستند و برایشان مقدور نیست تک تک شهرها را پیگیری کنند مگر اینکه از آنجا پیگیر آلبومهای تازه باشند که قطعا در تهران هم همکاری خواهند کرد، و مسأله سوم کپی رایت هستش از لحاظ مالی و معنوی حقوق مولف و ناشرین را پایمال میکند” به این معنی که اگر کار تازه منتشر شده و تعداد محدودی در اختیار دوستان هست اجازه کپی را به دوستان دیگر ندهند تا شرایط مناسب اورجینال آن هم در اختیار بقیه قرار گیرد، اگر واقعا علاقمندان و دوستداران هنر و هنرمند بدانند تا آماده شدن یک آلبوم در ایران چه مراحل سخت و طاقت فرسایی طی میشود که آلبوم به بازار بیاید یقین دارم به راحتی این کار را نخواهند کرد!
 

● در خصوص کتابی که تحت عنوان “در حلقه دف” منتشر نموده اید برایمان بگویید.
اکثر کتابها و مجموعه های منتشر شده در زمینه دف آموزشی بوده و صرفاً برای مبتدی ها ارائه می گردد. با توجه به حس نمودن این خلا و نبود کتاب های منتشر شده برای کسانی که چندین سال در این زمینه کار کرده اند بر آن شدم تا این مجموعه را منتشر نمایم. با چنین هدفی همچنین آشنایی نوازندگان با ریتم های جدید و استفاده از متنوع ترین ریتم ها در موسیقی این کتاب منتشر شده است. در این کتاب سعی بر آن شده که از ریتم های مناطق مختلف از جمله موسیقی عرب، هند و خاورمیانه استفاده شود که خوشبختانه با استقبال خوبی واقع گردید.

● شما در نوازندگی تحت تاثیر سبک خاصی هستید؟
قاعدتاً یک هنرمند متدهای مختلفی برای رشد کردن دنبال می‌کند. اما خارج  از این متدهایی که تحت نظر اساتید آموزش دیده‌ است ‌‌نهایتا باید حرف خودش را بزند و من هم تلاش کردم که حرف خودم را بزنم و این را در کارهایم نشان دهم.

● جدیدترین کارهایتان که در دست انتشار است کدام ها هستند؟
در چند ماه باقی مانده به سال ۹۲، مشغول به ضبط ۳ اثر تازه جهت انتشار هستیم: ۱ – آلبومی بی کلام با استاد اردشیر کامکار بر اساس ملودیهای هورامی و کرمانجی ۲- تنظیم تعدادی از تصانیف بسیار خوب استاد عثمان هورامی که در دهه های ۴۰ تا ۵۰ خوانده شده که در این آلبوم پس از پالایش آوازها، تنظیم وریکورد سازهای کوبه ای انجام شده که اولین محصول شرکتی استاد عثمان هورامی می باشد و آلبوم دیگری که سازبندی آن (نی ،سه تار ، بندیر ودف) بوده و خوانندگی آن نیز بر عهده خودم می باشد.

● از چه زمانی آوازخواندن کردی در کنار نوازندگیتان پررنگ تر شده است؟
از سال ۱۳۸۷ به طور مستمر مشغول  فراگیری تکنیکهای آوازی و صداسازی نزد استاد حمیدرضا نوربخش و دوست عزیزم آقای وحید تاج که  از شاگردان بسیار خوب استاد شجریان هستند شدم و تمریناتم را بر روی مقامات کردی وتحقیق و تمرین بر روی آثار گذشتگان  آغاز کردم و چون صرفاً به آواز کردی علاقمندم کارهایی را که میخوانم در حیطه موسیقی کردی خواهد بود.

● چه پیشنهادی به علاقه‌مندان به مبحث ریتم و هنرجویان سازهای کوبه‌ای دارید؟
درهیچ شرایطی از مطالعه و پژوهش بر روی موسیقی ملل مختلف غافل نباشند و از هر منبعی جهت بالابردن سطح علمی و اجرایی خود بهره بگیرند. زبان مشترک موسیقی اقوام مختلف ریتم است و باین دلیل زود میتوان با ساختار ریتمهاو فرم نوازندگی کشورهای گوناگون ارتباط برقرار کرد و ایده های بسیار خوبی را بر روی ساز خود پیاده کنند هم از لحاظ جمله بندی و هم تنوع صدایی.

● سخن پایانی شما …
از پدر و مادر عزیزم بابت تمامی زحماتی که در این سالها برایم کشیده اند و همیشه همراه و یاورم بوده اند سپاسگذارم و از خداوند آرزوی سلامتی برایشان دارم و در خاتمه  از زحمات بی دریغ شما دوستان دلسوزی که جهت اعتلاء فرهنگ و هنر هورامان انجام می دهید ممنونم.