نویسنده : سید عبید فخرالدینی
متن نامه ای سرگشاده خطاب به معلمان علم و دانش و مبلغان دین و اخلاق و استادان فرهنگ و هنر به شرح زیر می باشد :
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
»وَ سَخَّرَ لَکُم مَّا فِی السَّماوَاتِ وَ مَا فِی الأرضِ جَمِیعاً مِّنهُ…«
نامه ای سرگشاده خطاب به معلمان علم و دانش و مبلغان دین و اخلاق و استادان فرهنگ و هنر
با سلام و کمال احترام
همان گونه که مستحضرید قرآن کریم سند نهایی وحی مشتمل بر گزارههایی توصیفی از طبیعت و چگونگی رابطه انسان با طبیعت است که از مجموع آنها میتوان به قواعد اخلاقی و حقوقی مورد نظر قرآن در زمینه محیطزیست طبیعی و انسانی دست یافت. قرآن کریم در آموزههای خود بر حفظ طبیعت و منابع آن و تعادل زیست محیطی از هرگونه تجاوز و تعدی تأکید ورزیده است وآن را فساد در زمین و موجب عذاب اخروی و مسئولیت دنیوی دانسته است.آنچنان که در آیه ۶۱ سوره هود آمده: «…هُوَ أَنشَأکُم مِّنَ الأًرضِ وَ استَعمَرکُم فِیهَا…»؛ یعنی: خداوند شما را در زمین خلق کرد و شما را به عمارت و آباد کردن آن گماشت… همچنین در جای دیگر می فرماید«…وَ یُفسِدُونَ فِی الأرضِ أولَئِکَ هُمُ الخاسِرُونَ» (بقره، ۲۷) و آنان که در زمین فساد می کنند از زیان کارانند.
بدون شک انسان ذاتاً دوست دار طبیعت و زیبایی های حیرت آور آن است، اما با بی توجهی و رفتار نابخردانه خود، در حال کفران این مواهب خدادادی و نعمتهای اسرار آمیز آن است. متأسفانه آنگونه که از اخبار و گزارشات روزمره پیداست اوضاع محیط زیست طبیعی و اجتماعی در جای جای کره زمین بسیار تأسف بار و تکان دهنده شده است. رشد بی رویه جمعیت و صنعتی شدن، به حاشیه رفتن اخلاق زیست محور، رشد فرهنگ علمی و انسان محورانه، عدم پذیرش ارزش ذاتی موجودات زنده، گسترش دیدگاه های صنعت گرایانه و رفاه طلبانه و همچنین افول فرهنگ سنتی دوستدار محیط زیست باعث بوجود آمدن اثرات و بحرانهای شدید محیط زیستی مانند: تخریب شدید خاک، بروز سیلاب های مخرب، آلودگی آب و هوا، تولید و دفع روز افزون زباله ها، انقراض پی در پی موجودات زنده، تخریب و به آتش کشیدن جنگلها، ایجاد طوفان و خشکسالی های مکرر در اثر گرم شدن کره زمین و ده ها مورد گوناگون شده اند. با این اوصاف تنها می توان گفت که انسان امروز در حال فساد و تجاوز در زمین بوده و گویا قصد دارد هیچ سهمی از زیبایی های امروز محیط زیست و ارزشهای پیدا و پنهان آن را برای آینده گان باقی نگذارد.
قانونگذاران قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با استفاده از آموزههای قرآن کریم و سنت نبی اکرم(ص) در اصل پنجاهم در زمینه حفظ محیطزیست مقرر کرده اند:«در جمهوری اسلامی حفظ محیطزیست که نسل امروز و نسلهای بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند وظیفه عمومی تلقی میشود؛ از اینرو فعالیتهای اقتصادی و غیر آنکه با آلودگی محیطزیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است»
بر اساس کلام حق و با رجوع به اخلاق و قوانین موجود، پاسداری از محیط زیست و حفظ ارزشهای اخلاقی آن بر یکایک افراد جامعه واجب و ایجاد بسترهای فرهنگی و اجتماعی متناسب با ارزشهای ذاتی محیط زیست از الزامات بی چون و چرای امروز جوامع بشری است. لذا شرایط کنونی، ما را برآن داشته تا با همکاری تمامی اقشار جامعه، قدمی هر چند کوچک در این راه بر داریم و با تعهد و رفتار مسئولانه خود، ارزشهای اخلاقی – محیط زیستی را گسترش دهیم. در این راستا از تمامی معلمان علم و دانش، مبلغان دین و اخلاق و استادان فرهنگ و هنر می خواهیم در مجالس مختلف با اشاره به شرایط نگران کننده موجود و با رجوع به آیات قرآن کریم، جامعه را از الزامات و خطرات پیش آمده آگاه ساخته و با بیان گفتمانهای زیست محیطی مردم را به پاسداری از محیط زیست و حفظ ارزشهای آن آگاه و متعهد نمایند. امید است با رواج گفتمان محیط زیستی راه را برای گسترش فرهنگ زیست محور فراهم نموده و با ترویج ارزشهای ذاتی محیط زیست، خط بطلانی بر فرهنگ مدرن انسان محور و ارزشهای ابزاری- اقتصادی آن بکشیم.
«ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ لِیُذیقَهُمْ بَعْضَ الَّذی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُون» (روم- 41)
فساد در خشکی و دریا به خاطر کارهایی که مردم انجام داده اند آشکار شده، خدا می خواهد نتیجه بعضی از اعمال آنها را به آنها بچشاند شاید (به سوی حق)بازگردند.
با تشکر
سید عبید فخرالدینی
با سلام و تشکر از نگارنده محترم، پیام دلسوزانه تان را دریافتم و به روزی که همه ی ما با این دغدغه زندگی کنیم امید دارم