خبرنگار : نجیبه سبحانی / سعدالله نصیری خواننده، نوازنده، آهنگساز و شاعر کرد که در کنار دغدغه های هنریش دغدغه های انسانی، اخلاقی و فرهنگی نیز دارد. این خواننده در طول این سالهای اخیر در برنامه های مختلفی در سراسر دنیا حضوری فعال شرکت داشته و امسال نیز به همراه گروهش « گروه ژوانا » با چهار پیام فرهنگی در فستیوال موسیقی ایتالیا شرکت نموده است. در این رابطه خبرنگار ما نجیبه سبحانی، گفتگویی با سعدالله نصری داشته است که در ادامه توجه کاربران ارجمند را بدان معطوف می نماییم.
ابتدا از این فستیوال و اهدافش بگویید.
– سالهاست در سراسر جهان هر ساله فستیوال های موسیقی برای نمایش دادن موسیقی فولکور مناطق مختلف برگزار می شود. هدف این فستیوال ها نمایش هنر و فرهنگ ملت های مختلف و نزدیکی و ایجاد پیوند و برقراری صلح – به وسیله ی فعالیت های فرهنگی و هنری- بین کشورها و ملت های مختلفی است که سیاست گذاری های روز سبب جدایی و دوری آنها از یکدیگر شده اند. این برنامه ها معمولا توسط موزیسین های آن کشور، شهرداری ها و یا نهادهایی مثل میراث برگزار می شود. امسال دوازده کشور در این فستیوال حضور داشتند.
آیا غیر از گروه شما (گروه ژوانا) گروه دیگری از کردستان و ایران در این فستیوال حضور داشتند ؟
– خیر، گروه ما تنها نماینده ی کردستان و ایران در این فستیوال بود.
گروه ژوانا سالهای قبل هم در این فستیوال حضور داشته ؟
– خیر، امسال اولین بار بود که گروه ما در این فستیوال شرکت کرد.
اعضای گروه را معرفی می کنید ؟
– گروه ما، هم گروه موسیقی هم گروه هه لپه رکی(رقص کردی) بود. اعضای اصلی گروه موسیقی ما عارف طهماسبی نوازنده ی نرمه نای، رضا رضاپور نوازنده ی ویولون، راحیل رضاپور همخوان، آرام عبدی نوازنده ی دایره و لقمان رفیعی نوازنده ی تمبک بودند.
شما در این فستیوال چهار پیام ویژه داشتید، در این رابطه بیشتر توضیح می دهید ؟
– همه ی ما میدانیم که هر کار هنری و فرهنگی باید پیامی داشته باشد. ما هم در این فستیوال چهار پیام اصلی داشتیم. یکی پیام صلح و آشتی برای همه ی انسان ها. بنده شخصا مخالف هر نوع جنگ و آشوب هستم؛ حتی جنگ میان حق و باطل. حق و باطل هم می توانند بدون اینکه آزاری برای دیگری داشته باشند در کنار یکدیگر قرار گیرند. بنده معتقدم که تمام مشکلات انسان ها با گفتمان و برقراری دیالوگ حل می شود. نبود گفتمان فرهنگی سبب این همه جنگ و آشوب در دنیا شده است.
پیام دیگر ما حمایت از چشمه ی بل بود. پیام دیگر ما حفظ آبیدر بود. کوه آبیدر برای مردم کردستان یک نماد است. خواسته ی ما این است که این کوه از آتش سوزی ها در امان باشد و قربانی رفتارهای مخرب و غیرانسانی و بی توجهی های افراد نشود. در این آتش سوزی ها هر بار قسمتی از محیط زیست ما، حیوانات و جانوران جان خود را از دست می دهند، گرما ایجاد می شود و دهها آثار مخرب دیگر از این آتش سوزی ها به جای می ماند. پیام دیگر ما نجات دریاچه ی آب شیرین زریبار بود.این چهار پیام، پیام های اصلی ما بودند.
در حاشیه ی کنسرت ها هم پیام های دیگری را نیز داشتیم. به نظر شما مطرح کردن این پیام ها چه فایده ای می تواند داشته باشد ؟
– خب وقتی ما خواسته ی معقولی داشته باشیم و آن را در سطح جهان مطرح کنیم و انعکاس آن به کشور خودمان وارد شود این سبب می شود که مسولان و مردم ما احساس مسولیت بیشتری نسبت به سرمایه های ملی و حفظ آنها داشته باشند. در کشورهای پیشرفته نسبت به همه ی جهان احساس مسولیت وجود دارد. بنده دوست دارم ما هم نسبت به تمام دنیا این احساس مسولیت را داشته باشیم و برای حفظ محیط زیست و آرامش در دنیا تلاش کنیم. کردستان می تواند یکی از بهترین مناطق توریستی جهان شود که برای این مهم مسولان و مردم باید تلاش کنند.
در یکی از اجراهایتان شما برای همدردی با بازماندگان نسل کشی کردها در فاجعه ی انفال و شیمیایی حلبچه و همچنین کشته شدگان بوسنی برنامه ی مشترکی با یک خواننده ی آلبانی یایی داشتید، در این باره بیشتر توضیح می دهید ؟
– یکی از گروههای حاضر در این فستیوال گروهی بود از کوزوو. خواننده ی این گروه هم از مسلمانان آلبانی هستند. زمان زیادی نیست که ایشان خواننده شدند اما با شرایطی که دارند می توانند در آینده خواننده ی خوبی شوند. به همراه این گروه ما کارهایی رو برای کشته شدگان کوزوو و بوسنی اجرا کردیم.
همه ی ما اطلاع داریم در طول سه سال در سکوت جامعه ی جهانی مسلمانان قربانی جنگ صرب ها شدند. نود درصد اعضای این گروه – گروه موسیقی و رقص کوزوو- افرادی از اعضای خانواده شان را در این جنگ از دست داده بودند. همین درد مشترک باعث شد که چند اجرا با این گروه داشته باشیم تا هم ما با بازماندگان این جنایت همدردی کرده باشیم و هم آنها با بازماندگان فاجعه ی انفال و شیمیایی حلبچه همدردی کرده باشند. طبیعتا این همکاری تاثیرات خاص خودش را هم داشت.
در یکی از اجراهایتان با گروه کشور ایتالیا همکاری داشتید، از این تجربه ی جدید بگویید.
– تجربه ی جالبی بود. یک روز گروه ایتالیا در حال تمرین بودند. من هم در کنار گروه با ریتم آنها یک شعر کردی را زمزمه می کردم که مدیر ارکسترشان صدای من را شنید و گفت همین را با صدای بلند بخوان و بعد شروع به تمرین کردیم و شب در مراسم چند قطعه را با سازهای ایتالیایی اجرا کردیم.
واکنش مردم به این اجرای مشترک چطور بود ؟
– این اجرای ما بسیار موفق بود. طوری که حتی تمام افراد از جایشان بلند شدند و رضایت خودشان را از این کار به ما نمایش دادند.
یکی از اجراهایتان هم تحت تاثیر حملات دولت ترکیه به مناطق کردنشین بود.
– بله، این اجرای ما در محکومیت دولت ترکیه به مناطق کردنشین بود.
استقبال و واکنش مردم به موسیقی و رقص کردی چطور بود ؟
– استقبال بسیار زیاد و خوب بود. به جرات می توانم بگم تنوعی که در موسیقی و رقص کردی هست شاید در کمتر جای دیگر دنیا باشد. کشورهای دیگر هر شب فقط یک نوع برنامه اجرا می کردند اما گروه ما هر شب یک برنامه ی جدید اجرا می کرد. بهترین اتفاقی که در دوازده شب اجرا داشتم تاثیر گرفتن مردم از صدای من بود. واکنش مردم طوری بود که در خیلی لحظات احساس می کردم در مناطق کردنشین در حال اجرای برنامه هستم. وقتی مقام های کردی مثل بالوره را می خواندم واکنش مردم دقیقا مثل مناطق خودمان بود و حتی بعضی از آنها اشک هم می ریختند.
گروه ژوانا چه مقامی را در این مراسم بدست آورد ؟
– تمام گروهها به این توافق رسیدند که گروه کردستان در راس این فستیوال بوده است. تندیس گروه اول را به کردستان، گروه دوم به کوزوو و گروه سوم را به اکراین اهدا کردند.
شما از برگزاری یک تور موسیقی در سراسر جهان با هدف صلح خبر داده اید، در این رابطه بیشتر توضیح می دهید ؟
– قرار است این تور را من و خواننده ی آلبانیایی اجرا کنیم. فعلا در حال برنامه ریزی برای اجرای این تور هستیم. این تور احتمالا در فصل زمستان برگزار شود. بخشی از این اجرا تلفیقی و بخشی از آن کردی و بخش دیگر آن آلبانیایی خواهد بود.
آیا در روزهای پیش رو برنامه ای دارید ؟
– بله، روزهای یکم و دوم شهریور در سنندج کنسرت داریم.
در پایان اگر صحبت خاصی دارید، بفرمایید.
– در پایان باید این را بگم که حضور ما در این برنامه بدون هیچ نوع حمایت مادی و معنوی هیچ نهاد دولتی و خصوصی بوده است. تمام کارهای این گروه را خود اعضای گروه با زحمت خودمان پیش می بریم و با عشق به اینکه می توانیم به نقاط دیگر دنیا سفر کنیم و هنر و فرهنگ و صلح دوستی مردم کردستان را به مردم دیگر نشان دهیم تمام این کارها را انجام می دهیم. این را هم اضافه کنم که ان شاالله در آینده چکیده ای از تمام برنامه ها این فستیوال در یک دی وی دی منتشر می شود.
ﺍﺩﻟﻪ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺍﺯ ﻗﺮﺁﻥ ﮐﺮﯾﻢ
ﺍﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ : }ﻭ ﻣﻦ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻣﻦ ﯾﺸﺘﺮﯼ ﻟﻬﻮ ﺍﻟﺤﺪﯾﺚ
ﻟﯿﻀﻞ ﻋﻦ ﺳﺒﯿﻞ ﺍﻟﻠﻪ ﺑﻐﯿﺮ ﻋﻠﻢ ﻭ ﯾﺘﺨﺬﻫﺎ ﻫﺰﻭﺍ ﺍﻭﻟﺌﮏ ﻟﻬﻢ ﻋﺬﺍﺏ ﻣﻬﯿﻦ{ ( ﻭ ﺍﺯ
ﻣﺮﺩﻡ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪ ﺳﺨﻨﺪ ﺑﯿﻬﻮﺩﻩ ﻭ ﻟﻐﻮ ﺭﺍ ﺗﺎ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﺁﻥ
ﮔﻤﺮﺍﻩ ﮐﻨﺪ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻤﺴﺨﺮ ﮔﯿﺮﺩ، ﺑﻪ ﺩﺭﺳﺘﯽ ﮐﻪ
ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻭ ﻋﺬﺍﺑﯽ ﺧﻮﺍﺭ ﮐﻨﻨﺪﻩ [ﻣﻬﯿﺎ ] ﺍﺳﺖ ) [ﻟﻘﻤﺎﻥ ۶/ ]
ﺣﺒﺮ ﺍﻣﺖ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ ﺭﺿﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻨﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ : ” ﻟﻬﻮ ﺍﻟﺤﺪﯾﺚ ﻫﻤﺎﻥ
ﻏﻨﺎﺳﺖ .” ﻣﺠﺎﻫﺪ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﻟﻬﻮ ﯾﻌﻨﯽ ﻃﺒﻞ ” (ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻃﺒﺮﯼ )
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮﯼ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : “ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺗﺮﺍﻧﻪ ﺳﺮﺍﯾﯽ ﻭ
ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ” (ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺍﺑﻦ ﮐﺜﯿﺮ )
ﺍﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﻗﻮﻝ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻭ ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻟﻬﻮ ﺍﻟﺤﺪﯾﺚ
ﺑﻪ ﻏﻨﺎ ﮐﺎﻓﯽ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺍﺯ ﺍﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ ﻭ ﺍﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ [ﮐﻪ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ
ﻋﻠﻤﺎﯼ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ] ﺑﻪ ﺛﺒﻮﺕ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﺑﻮﺍﻟﺼﻬﺒﺎﺀ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﺍﺯ ﺍﺑﻦ
ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﯾﻦ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﭘﺮﺳﯿﺪﻡ : } ﻭﻣﻦ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻣﻦ
ﯾﺸﺘﺮﯼ ﻟﻬﻮ ﺍﻟﺤﺪﯾﺚ{ ﮔﻔﺖ : “ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﺒﻮﺩﯼ ﺑﻪ ﺣﻖ ﺟﺮ ﺍﻭ
ﻧﯿﺴﺖ ﻟﻬﻮ ﺍﻟﺤﺪﯾﺚ ﯾﻌﻨﯽ ﻏﻨﺎ ـ ﻭ ﺳﻪ ﺑﺎﺭ ﺍﯾﻦ ﻗﺴﻢ ﺭﺍ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﮐﺮﺩ ـ ”
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﺯ ﺍﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﺭﺿﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻨﻬﻤﺎ ﺑﻪ ﺻﺤﺖ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﻟﻬﻮ
ﺍﻟﺤﺪﯾﺚ ﻫﻤﺎﻥ ﻏﻨﺎﺳﺖ ” ( ﺇﻏﺎﺛﺔ ﺍﻟﻬﻔﺎﻥ)
ﺣﺎﮐﻢ ﻧﯿﺸﺎﺑﻮﺭﯼ ﺩﺭ ﻣﺴﺘﺪﺭﮎ ﺧﻮﺩ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺻﺤﺎﺑﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﺟﻮﯾﻨﺪﻩ
ﻋﻠﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺻﺤﺎﺑﯽ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺷﺎﻫﺪ ﻧﺰﻭﻝ ﻭﺣﯽ ﻭ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻮﺩﻩ
ﻧﺰﺩ ﺷﯿﺨﯿﻦ ( ﺑﺨﺎﺭﯼ ﻭ ﻣﺴﻠﻢ) ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺣﺪﯾﺚ ﻣﺴﻨﺪ ﺍﺳﺖ ” ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﺩﺭ
ﮐﺘﺎﺑﺶ ﺇﻏﺎﺛﺔ ﺍﻟﻠﻬﻔﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩ ﺍﯾﻦ ﻗﻮﻝ ﺣﺎﮐﻢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : “ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺍﯾﻦ ﺳﺨﻦ
ﺣﺎﮐﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻈﺮ ﺍﺳﺖ (ﻭ ﻣﻄﻠﻖ ﻧﯿﺴﺖ ) ﺍﻣﺎ ﺑﺪﻭﻥ ﺷﮏ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺍﺯ
ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻘﺒﻮﻟﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺯﯾﺮﺍ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺍﻧﺎﺗﺮﯾﻦ ﺍﯾﻦ ﺍﻣﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮ
ﮐﻼﻡ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﮐﺘﺎﺏ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﮐﺴﺎﻧﯽ
ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺍﻣﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺧﻄﺎﺏ ﻗﺮﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻗﻮﻻ ﻭ
ﻋﻤﻼ ﺍﺯ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﻓﺮﺍﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﻓﺼﯿﺤﺎﻥ
ﻭﺍﻗﻌﯽ ﻋﺮﺏ ﺍﻧﺪ، ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﺯ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﭼﺸﻢ
ﭘﻮﺷﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﺩ.
ﺍﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ : } ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺰﺯ ﻣﻦ ﺍﺳﺘﻄﻌﺖ ﻣﻨﻬﻢ ﺑﺼﻮﺗﮏ ﻭ
ﺃﺟﻠﺐ ﻋﻠﯿﻬﻢ ﺑﺨﯿﻠﮏ ﻭ ﺭﺟﻠﮏ ﻭ ﺷﺎﺭﮐﻬﻢ ﻓﯽ ﺍﻷﻣﻮﺍﻝ ﻭ ﺍﻷﻭﻻﺩ ﻭ ﻋﺪﻫﻢ ﻭ ﻣﺎ
ﯾﻌﺪﻫﻢ ﺍﻟﺸﯿﻄﺎﻥ ﺇﻻ ﻏﺮﻭﺭﺍ{ ( ﻭ ﺍﺯ ﺟﺎ ﺗﮑﺎﻥ ﺑﺪﻩ ﻫﺮ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﮐﻪ
ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﯽ ﺑﺎ ﺻﺪﺍﯼ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﻦ ﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺳﻮﺍﺭﻩ ﻭ ﭘﯿﺎﺩﻩ ﺧﻮﺩ
ﻭ ﺷﺮﯾﮏ ﺷﻮ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺎﻝ ﻫﺎ ﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﺸﺎﻥ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻭﻋﺪﻩ ﺑﺪﻩ، ﻭ ﻭﻋﺪﻩ
ﻧﻤﯽ ﺩﻫﺪ ﺷﯿﻄﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺩﺭﻭﻍ) [ﺇﺳﺮﺍﺀ ۶۴/ ]
ﺩﺭ ﺗﻔﺴﯽ ﺟﻼﻟﯿﻦ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﮐﻠﻤﻪ ﺍﺳﺘﻔﺰﺯ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ “ﺻﺪﺍﯾﺖ ﺭﺍ ﻣﺨﻔﯿﺎﻧﻪ
ﺑﺮﺍﯼ ﻓﺮﺍﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺑﻪ ﺗﺮﺍﻧﻪ ﺧﻮﺍﻧﯽ ﻭ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻭ ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻌﺼﯿﺖ ﺩﯾﮕﺮﯼ
ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺳﺎﻥ ” ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﺑﻦ ﮐﺜﯿﺮ ﻭ ﻃﺒﺮﯼ ﺍﯾﻦ ﻗﻮﻝ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺠﺎﻫﺪ ( ﺷﺎﮔﺮﺩ
ﺍﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ) ﻧﻘﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ . ﻗﺮﻃﺒﯽ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﯿﺮﺵ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ
ﺫﮐﺮ ﺷﺪﻩ ﺩﻻﻟﺖ ﺑﺮ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻭ ﻏﻨﺎ ﻭ ﻟﻬﻮ ﺩﺍﺭﺩ … ﻭ ﻭﺍﺟﺐ ﺍﺳﺖ
ﺍﺯ ﻫﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺻﺪﺍﯼ ﺷﯿﻄﺎﻥ ﻭ ﯾﺎ ﻓﻌﻠﺶ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﯿﮑﻮ ﻣﯽ
ﺩﺍﻧﺪ، ﺩﻭﺭﯼ ﮐﺮﺩ ”
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰﻭﺟﻞ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ : } ﻭﺍﻟﺬﯾﻦ ﻻ ﯾﺸﻬﺪﻭﻥ ﺍﻟﺰﻭﺭ ﻭ ﺇﺫﺍ ﻣﺮﻭﺍ
ﺑﺎﻟﻠﻐﻮ ﻣﺮﻭﺍ ﮐﺮﺍﻣﺎ { (ﻭ ﺁﻧﺎﻧﮑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﻭ ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺰﻭﯾﺮ ﻭ ﻓﺮﯾﺐ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ
ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﮐﻨﺎﺭ ﻟﻐﻮ ﻭ ﺑﯿﻬﻮﺩﮔﯽ ﻋﺒﻮﺭ ﮐﻨﻨﺪ، ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﺍﻧﻪ ﻣﯽ ﮔﺬﺭﻧﺪ )
[ ﻓﺮﻗﺎﻥ ۷۲/ ]
ﺍﺑﻦ ﮐﺜﯿﺮ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﻗﻮﻟﯽ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺣﻨﻔﯿﻪ ( ﻓﺮﺯﻧﺪ ﻋﻠﯽ ﺭﺿﯽ
ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻨﻪ) ﻧﻘﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ : ﺯﻭﺭ ( ﺗﺰﻭﯾﺮ، ﺩﺭﻭﻍ) ﺩﺭ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻏﻨﺎ
ﺍﺳﺖ، ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻗﺮﻃﺒﯽ ﻭ ﻃﺒﺮﯼ ﺍﺯ ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻧﻘﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﯾﻦ
ﺁﯾﻪ ﻣﯿﮕﻮﯾﺪ : } ﻭﺍﻟﺬﯾﻦ ﻻ ﯾﺸﻬﺪﻭﻥ ﺍﻟﺰﻭﺭ{ ” ﯾﻌﻨﯽ : ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﻨﺎ [ ﻭ
ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ] ﮔﻮﺵ ﻓﺮﺍ ﻧﻤﯽ ﺩﻫﻨﺪ ” ﻭ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻃﺒﺮﯼ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ :
“ﺍﺑﻮﺟﻌﻔﺮ ﮔﻔﺖ : ﺍﺻﻞ ﺗﺰﻭﯾﺮ ﯾﻌﻨﯽ ﺯﯾﺒﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﯾﮏ ﭼﯿﺰ ﻭ ﻭﺻﻒ ﺁﻥ ﺑﻪ
ﺧﻼﻑ ﺻﻔﺖ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺍﺵ ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﻨﻮﻧﺪﻩ ﺗﻮﻫﻢ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺁﻥ
ﺭﺍ ﺧﻼﻑ ﺣﻘﯿﻘﺘﺶ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ … ﻭ ﻏﻨﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻭﺻﻒ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﺳﺖ ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺁﻥ
ﻣﻬﺎﺭﺕ ﺁﻭﺍﺯﯼ [ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ] ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺷﻨﻮﻧﺪﻩ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺧﻮﺷﺶ
ﺑﯿﺎﯾﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ﮔﻮﺵ ﻓﺮﺍﺩﻫﺪ ” (ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻃﺒﺮﯼ ) ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﻣﺎﻡ ﻃﺒﺮﯼ ﺩﺭ
ﻣﻮﺭﺩ ﺍﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺁﯾﻪ : } ﻭ ﺇﺫﺍ ﻣﺮﻭﺍ ﺑﺎﻟﻠﻐﻮ ﻣﺮﻭﺍ ﮐﺮﺍﻣﺎ{ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﻭ ﺍﮔﺮ ﺍﺯ
ﮐﻨﺎﺭ ﺑﺎﻃﻞ ﻭ ﺑﯿﻬﻮﺩﮔﯽ ﮔﺬﺭ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﯾﺎ ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﺍﻧﻪ ﮔﺬﺭ
ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﻣﺼﺎﺩﯾﻖ ﻟﻐﻮ ﻭ ﺑﯿﻬﻮﺩﮔﯽ ﻋﺒﻮﺭ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﺍﻧﻪ
ﯾﻌﻨﯽ ﻧﺸﻨﯿﺪﻥ ﻭ ﮔﻮﺵ ﻓﺮﺍﻧﺪﺍﺩﻥ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﻨﺎ ﻭ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ”
ﺍﺩﻟﻪ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺍﺯ ﺳﻨﺖ ﻧﺒﻮﯼ ﺷﺮﯾﻒ
ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ : ” ﻟﯿﮑﻮﻧﻦ ﻣﻦ ﺃﻣﺘﯽ ﺃﻗﻮﺍﻡ
ﯾﺴﺘﺤﻠﻮﻥ ﺍﻟﺤﺮ ﻭ ﺍﻟﺤﺮﯾﺮ ﻭ ﺍﻟﺨﻤﺮ ﻭ ﺍﻟﻤﻌﺎﺯﻑ “… ( ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ ﺍﻣﺖ ﻣﻦ
ﺍﻗﻮﺍﻣﯽ ﮐﻪ ﺯﻧﺎ ﻭ ﺍﺑﺮﯾﺸﻢ ﻭ ﺧﻤﺮ ﻭ ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺭﺍ ﺣﻼﻝ ﻣﯽ ﺷﻤﺎﺭﻧﺪ … )
[ ﺑﺨﺎﺭﯼ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﻌﻠﻖ ﺩﺭ ﺻﺤﯿﺢ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭﻩ ۵۵۹۰ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﮐﺮﺩﻩ
ﻭ ﻃﺒﺮﺍﯼ ﻭ ﺑﯿﻬﻘﯽ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺘﺼﻞ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ. ﻋﻼﻣﻪ ﺁﻟﺒﺎﻧﯽ ﺁﻥ
ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﻠﺴﻠﺔ ﺍﻟﺼﺤﯿﺤﺔ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭﻩ ۹۱ ﺻﺤﯿﺢ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ]
ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺍﻫﻞ ﻋﻠﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻦ ﺣﺒﺎﻥ ﻭ ﺍﺳﻤﺎﻋﯿﻠﯽ ﻭ ﺍﺑﻦ ﺻﻼﺡ ﻭ ﺍﺑﻦ ﺣﺠﺮ
ﻋﺴﻘﻼﻧﯽ ( ﺷﺎﺭﺡ ﺑﺨﺎﺭﯼ) ﻭ ﺷﯿﺦ ﺍﻻﺳﻼﻡ ﺍﺑﻦ ﺗﯿﻤﯿﻪ ﻭ ﻃﺤﺎﻭﯼ ﻭ ﺍﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﻭ
ﺻﻨﻌﺎﻧﯽ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﺯ ﻋﻠﻤﺎﯼ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺩﺭ ﻋﻠﻢ ﺣﺪﯾﺚ ﺑﻪ ﺻﺤﺖ ﺍﯾﻦ
ﺣﺪﯾﺚ ﺍﻗﺮﺍﺭ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.
ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : “ﺍﻣﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺻﺤﺖ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ
ﺗﺸﮑﯿﮏ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻫﯿﭻ ﺩﻟﯿﻠﯽ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﮐﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﭘﯿﺶ ﻧﺒﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺍﺑﻦ
ﺣﺰﻡ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﺬﻫﺐ ﺑﺎﻃﻠﺶ ﺩﺭ ﺍﺑﺎﺣﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺍﺩﻋﺎ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ
ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺍﺳﺖ ﭼﻮﻥ ﺑﺨﺎﺭﯼ ﺳﻨﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﻮﺻﻮﻝ ﻧﻨﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .” ﻋﻼﻣﻪ
ﺍﺑﻦ ﺻﻼﺡ ﺍﺯ ﺍﺋﻤﻪ ﻋﻠﻢ ﺣﺪﯾﺚ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺍﻭ ( ﯾﻌﻨﯽ ﺍﺑﻦ
ﺣﺰﻡ ) ﺩﺭ ﺭﺩ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮﺩ … ﻭ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺭﺩ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﻭﺟﻪ ﺩﭼﺎﺭ
ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ … ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺳﻨﺪ ﺁﻥ ﻧﯿﺰ ﻣﻌﺮﻭﻑ
ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺷﺮﻁ ﺻﺤﯿﺢ ﺍﺳﺖ ” ( ﻏﺬﺍﺀ ﺍﻷﻟﺒﺎﺏ ﻓﯽ ﺷﺮﺡ ﻣﻨﻈﻮﻣﺔ ﺍﻵﺩﺍﺏ ﺍﻣﺎﻡ
ﺳﻔﺎﺭﯾﻨﯽ )
ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻭﺟﻪ ﺑﺮ ﺣﺮﯾﻢ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺩﻻﻟﺖ ﺩﺍﺭﺩ :
ﺍﻭﻝ ﺍﯾﻦ ﻗﻮﻝ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ :
” ﯾﺴﺘﺤﻠﻮﻥ ” ( ﺣﻼﻝ ﻣﯽ ﺷﻤﺎﺭﻧﺪ) ﻭ ﺍﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺻﺮﺍﺣﺘﺎ ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﺩﻻﻟﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ
ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺫﮐﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺣﺮﺍﻣﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﻗﻮﻡ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ
ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﺣﻼﻝ ﻣﯽ ﺷﻤﺎﺭﻧﺪ .
ﺩﻭﻡ : ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﺁﺷﮑﺎﺭﯼ ﭼﻮﻥ ﺯﻧﺎ ﻭ
ﻣﺸﺮﻭﺏ ﻭ ﭘﻮﺷﯿﺪﻥ ﺍﺑﺮﯾﺸﻢ ( ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺮﺩﺍﻥ) ﺫﮐﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺁﻻﺕ
ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺣﺮﺍﻡ ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﯾﻦ ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﺫﮐﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﺪﻧﺪ . [ ﺳﻠﺴﻠﺔ
ﺍﻟﺼﺤﯿﺤﺔ ﻋﻼﻣﻪ ﺁﻟﺒﺎﻧﯽ ﺝ ۱ ۱۴۱-۱۴۰- ﺑﺎ ﮐﻤﯽ ﺗﺼﺮﻑ] ﺷﯿﺦ ﺍﻻﺳﻼﻡ ﺍﺑﻦ
ﺗﯿﻤﯿﻪ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : “ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺩﻟﯿﻠﯽ ﺍﺳﺖ ﺑﺮ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﺁﻻﺕ
ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ . ﻧﺰﺩ ﺍﻫﻞ ﻟﻐﺖ ﻣﻌﺎﺯﻑ ﯾﻌﻨﯽ ﺁﻻﺕ ﻟﻬﻮ ﻭﺍﯾﻦ ﺍﺳﻢ ( ﻣﻌﺎﺯﻑ ) ﺗﻤﺎﻡ
ﺍﯾﻦ ﺁﻻﺕ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﺩ ” [ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻓﺘﺎﻭﯼ ]
ﺗﺮﻣﺬﯼ ﺩﺭ ﺳﻨﻦ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺟﺎﺑﺮ ﺭﺿﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻨﻪ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ : ” ﺧﺮﺝ ﺭﺳﻮﻝ
ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﻣﻊ ﻋﺒﺪﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ ﻋﻮﻑ ﺇﻟﯽ ﺍﻟﻨﺨﯿﻞ، ﻓﺈﺫﺍ ﺍﺑﻨﻪ
ﺇﺑﺮﺍﻫﯿﻢ ﯾﺠﻮﺩ ﺑﻨﻔﺴﻪ، ﻓﻮﺿﻌﻪ ﻓﯽ ﺣﺠﺮﻩ ﻓﻔﺎﺿﺖ ﻋﯿﻨﺎﻩ، ﻓﻘﺎﻝ ﻋﺒﺪﺍﻟﺮﺣﻤﻦ :
ﺃﺗﺒﮑﯽ ﻭ ﺃﻧﺖ ﺗﻨﻬﯽ ﻋﻦ ﺍﻟﺒﮑﺎﺀ؟ ﻗﺎﻝ : ﺇﻧﯽ ﻟﻢ ﺃﻧﻪ ﻋﻦ ﺍﻟﺒﮑﺎﺀ، ﻭ ﺇﻧﻤﺎ ﻧﻬﯿﺖ ﻋﻦ
ﺻﻮﺗﯿﻦ ﺃﺣﻤﻘﯿﻦ ﻓﺎﺟﺮﯾﻦ : ﺻﻮﺕ ﻋﻨﺪ ﻧﻐﻤﺔ ﻟﻬﻮ ﻭ ﻟﻌﺐ ﻭ ﻣﺰﺍﻣﯿﺮ ﺷﯿﻄﺎﻥ، ﻭ
ﺻﻮﺕ ﻋﻨﺪ ﻣﺼﯿﺒﺔ : ﺧﻤﺶ ﻭﺟﻮﻩ ﻭ ﺷﻖ ﺟﯿﻮﺏ ﻭ ﺭﻧﺔ ” (ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ
ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﻭ ﻋﺒﺪﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ ﻋﻮﻑ ﺭﺿﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻨﻪ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪ
ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ، ﺍﺑﺮﺍﻫﯿﻢ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺟﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻮﺩ، ﭘﺲ ﺍﻭ
ﺭﺍ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﺭﺍﻧﻬﺎﯾﺶ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﻭ ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﭘﺮ ﺍﺷﮏ ﺷﺪ، ﭘﺲ ﻋﺒﺪﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ
ﻋﻮﻑ ﺍﺯ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﭘﺮﺳﯿﺪ : ﺁﯾﺎ ﺷﻤﺎ ﮔﺮﯾﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ
ﺁﻥ ﻧﻬﯽ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﯾﺪ؟ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﺑﺶ ﻓﺮﻣﻮﺩ :
ﻣﻦ ﺍﺯ ﮔﺮﯾﺴﺘﻦ ﻧﻬﯽ ﻧﮑﺮﺩﻩ ﺍﻡ ﻭ ﺑﻠﮑﻪ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺻﺪﺍﯼ ﺍﺣﻤﻘﺎﻧﻪ ﻓﺎﺟﺮﺍﻧﻪ ﻧﻬﯽ
ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻡ : ﺻﺪﺍﯾﯽ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺁﺳﻮﺩﮔﯽ ﮐﻪ ﻧﻐﻤﻪ ﻟﻬﻮ ﻭ ﻟﻌﺐ ﻭ ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ
ﺷﯿﻄﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺻﺪﺍﯾﯽ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻣﺼﯿﺒﺖ ﮐﻪ ﺧﺮﺍﺷﯿﺪﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﻭ ﺩﺭﯾﺪﻥ ﮔﺮﯾﺒﺎﻥ
ﻭ ﻧﻮﺣﻪ ﺧﻮﺍﻧﯽ ﻭ ﺳﺮ ﻭ ﺻﺪﺍﯼ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ) [ ﺗﺮﻣﺬﯼ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺣﺴﻦ
ﺍﺳﺖ، ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺁﻟﺒﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﺻﺤﯿﺢ ﺍﻟﺠﺎﻣﻊ : ۵۱۹۴ ﺩﺭﺟﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺣﺴﻦ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ
ﺍﺳﺖ ]
ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ : ” ﺻﻮﺗﺎﻥ ﻣﻠﻌﻮﻧﺎﻥ،
ﺻﻮﺕ ﻣﺰﻣﺎﺭ ﻋﻨﺪ ﻧﻌﻤﺔ ﻭ ﺻﻮﺕ ﻭﯾﻞ ﻋﻨﺪ ﻣﺼﯿﺒﺔ ” ( ﺩﻭ ﺻﺪﺍ ﻧﻔﺮﯾﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ :
ﺻﺪﺍﯼ ﺁﻟﺖ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻧﻌﻤﺖ ﻭ ﺧﻮﺷﯽ ﻭ ﺻﺪﺍﯼ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺑﯿﺪﺍﺩ ﻫﻨﮕﺎﻡ
ﻣﺼﯿﺒﺖ ) [ ﺳﻨﺪ ﺁﻥ ﺣﺴﻦ ﺍﺳﺖ : ﺍﻟﺴﻠﺴﻠﺔ ﺍﻟﺼﺤﯿﺤﺔ ۴۲۷]
ﺍﺯ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩ : ” ﻟﯿﮑﻮﻧﻦ ﻓﯽ
ﻫﺬﻩ ﺍﻷﻣﺔ ﺧﺴﻒ، ﻭ ﻗﺬﻑ، ﻭ ﻣﺴﺦ، ﻭ ﺫﻟﮏ ﺇﺫﺍ ﺷﺮﺑﻮﺍ ﺍﻟﺨﻤﻮﺭ، ﻭ ﺍﺗﺨﺬﻭﺍ
ﺍﻟﻘﯿﻨﺎﺕ، ﻭ ﺿﺮﺑﻮﺍ ﺑﺎﻟﻤﻌﺎﺯﻑ ” (ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺍﻣﺖ ﺧﺴﻒ (ﻓﺮﻭﺭﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﺯﻣﯿﻦ ﻭ
ﺯﻟﺰﻟﻪ) ﻭ ﺳﻨﮕﺒﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﻣﺴﺦ (ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭼﻬﺮﻩ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﺣﯿﻮﺍﻥ) ﺭﺥ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺩ ﻭ
ﺁﻥ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﺸﺮﻭﺏ ﺑﻨﻮﺷﻨﺪ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺑﺮﺍﯾﺸﺎﻥ
ﺑﺨﻮﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﺑﺮ ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻨﻮﺍﺯﻧﺪ ) [ ﺑﺎ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻃﺮﻗﯽ ﮐﻪ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﺷﺪﻩ
ﺍﺳﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﺍﺳﺖ : ﺍﻟﺴﻠﺴﻠﺔ ﺍﻟﺼﺤﯿﺤﺔ ۲۲۰۳ ]
ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ : ” ﺇﻥ ﺍﻟﻠﻪ ﺣﺮﻡ ﻋﻠﯽ ﺃﻣﺘﯽ
ﺍﻟﺨﻤﺮ ﻭ ﺍﻟﻤﯿﺴﺮ ﻭ ﺍﻟﻤﺰﺭ ﻭ ﺍﻟﮑﻮﺑﺔ ﻭ ﺍﻟﻘﻨﯿﻦ ﻭ ﺯﺍﺩﻧﯽ ﺻﻼﺓ ﺍﻟﻮﺗﺮ ” ( ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ
ﺑﺮ ﺍﻣﺖ ﻣﻦ ﺧﻤﺮ ﻭ ﻣﯿﺴﺮ ( ﻗﻤﺎﺭ ﻭ ﺍﻣﺜﺎﻝ ﺁﻥ ) ﻭ ﻣﺰﺭ (ﻧﻮﻋﯽ ﻣﺸﺮﻭﺏ ) ﻭ
ﮐﻮﺑﻪ ( ﻃﺒﻞ ) ﻭ ﻗﻨﯿﻦ ( ﻧﻮﻋﯽ ﺳﺎﺯ) ﺭﺍ ﺣﺮﺍﻡ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻮﺽ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﺎﺯ
ﻭﺗﺮ ﺭﺍ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ) [ ﺳﻨﺪ ﺁﻥ ﺻﺤﯿﺢ ﺍﺳﺖ : ﺻﺤﯿﺢ ﺍﻟﺠﺎﻣﻊ ۱۷۰۸ ] ﮐﻮﺑﻪ ﯾﻌﻨﯽ
ﻃﺒﻞ ﻭ ﻗﻨﯿﻦ ﺩﺭ ﻟﻐﺖ ﺣﺒﺸﻪ ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻨﺒﻮﺭ [ ﻏﺬﺍﺀ ﺍﻷﻟﺒﺎﺏ]
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﺑﻮﺩﺍﻭﻭﺩ ﺩﺭ ﺳﻨﻦ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﻧﺎﻓﻊ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ : ” ﺳﻤﻊ ﺍﺑﻦ
ﻋﻤﺮ ﻣﺰﻣﺎﺭﺍ، ﻗﺎﻝ ﻓﻮﺿﻊ ﺃﺻﺒﻌﯿﻪ ﻋﻠﯽ ﺃﺫﻧﯿﻪ، ﻭ ﻧﺄﯼ ﻋﻦ ﺍﻟﻄﺮﯾﻖ، ﻭ ﻗﺎﻝ ﻟﯽ
ﯾﺎ ﻧﺎﻓﻊ ﻫﻞ ﺗﺴﻤﻊ ﺷﯿﺌﺎ؟ ﻗﺎﻝ : ﻓﻘﻠﺖ : ﻻ ! ﻗﺎﻝ : ﻓﺮﻓﻊ ﺃﺻﺒﻌﯿﻪ ﻣﻦ ﺃﺫﻧﻪ، ﻭ
ﻗﺎﻝ : ﮐﻨﺖ ﻣﻊ ﺍﻟﻨﺒﯽ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ، ﻓﺴﻤﻊ ﻣﺜﻞ ﻫﺬﺍ ! ﻓﺼﻨﻊ ﻣﺜﻞ
ﻫﺬﺍ ” ( ﺍﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﺻﺪﺍﯼ ﻧﯽ ﺷﻨﯿﺪ ﭘﺲ ﺍﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ ﺭﺍ ﺩﺭ ﮔﻮﺷﺶ ﺩﺍﺧﻞ ﮐﺮﺩ ﻭ
ﺭﺍﻫﺶ ﺭﺍ ﮐﺞ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ : ﺍﯼ ﻧﺎﻓﻊ ﺁﯾﺎ ﺻﺪﺍﯼ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺷﻨﻮﯼ؟
ﮔﻔﺘﻢ : ﻧﻪ ! ﭘﺲ ﺍﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ ﺭﺍ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﮔﻔﺖ : ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ
ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﺑﻮﺩﻡ ﭘﺲ ﺻﺪﺍﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﯾﻦ ﺷﻨﯿﺪ ﻭ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﺎﺭ ﺭﺍ
ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩ ) [ ﺳﻨﺪ ﺁﻥ ﺻﺤﯿﺢ ﺍﺳﺖ : ﺻﺤﯿﺢ ﺃﺑﯽ ﺩﺍﻭﻭﺩ ۴۱۱۶ ] ﺍﻣﺎﻡ ﻗﺮﻃﺒﯽ ﺩﺭ
ﺗﻌﻠﯿﻖ ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : “ﺍﮔﺮ ﺍﯾﻦ ﻋﮑﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺻﺪﺍﯾﯽ
ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺣﺪ ﺍﻋﺘﺪﺍﻝ ﺧﺎﺭﺝ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ (ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺪﺍﯼ ﻧﯽ ﯾﮏ ﭼﻮﭘﺎﻥ ) ﭘﺲ
ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺍﻫﻞ ﺯﻣﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ؟ “! [ ﺍﻟﺠﺎﻣﻊ ﻷﺣﮑﺎﻡ
ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ] [ ﺍﯾﻦ ﺭﺍ ﺍﻣﺎﻡ ﻗﺮﻃﺒﯽ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺯﻣﺎﻧﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ! ﻣﺎ
ﻫﻢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯿﻢ :ﺍﮔﺮ ﺍﯾﻦ ﺍﺋﻤﻪ ﻃﻐﯿﺎﻥ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻭ
ﺍﻗﺴﺎﻣﺶ ـ ﭘﺎﭖ، ﺟﺎﺯ ﻭ ﺭﺍﮎ ﻭ … ـ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺁﻥ ﻭﺍﻗﻌﺎ ﻭﺣﺸﯽ ﺍﺳﺖ
ﻣﺜﻞ ﻫﻮﯼ ﻣﺘﺎﻝ ﻭ … ﻣﯽ ﺩﯾﺪﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ؟ [!
ﺍﻗﻮﺍﻝ ﺃﺋﻤﻪ ﺍﻫﻞ ﻋﻠﻢ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ
ﺍﻣﺎﻡ ﻋﻤﺮﺑﻦ ﻋﺒﺪﺍﻟﻌﺰﯾﺰ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ﺁﻏﺎﺯ ﻏﻨﺎ ﺍﺯ ﺷﯿﻄﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ
ﭘﺎﯾﺎﻧﺶ ﺧﺸﻢ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ [ ﻏﺬﺍﺀ ﺍﻷﻟﺒﺎﺏ]
ﺟﻤﻊ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺍﺯ ﺍﻫﻞ ﻋﻠﻢ ﺍﺟﻤﺎﻉ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﮔﻮﺵ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻭ ﺁﻻﺕ
ﺁﻥ ﻧﻘﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ : ﺍﻣﺎﻡ ﻗﺮﻃﺒﯽ ﻭ ﺍﺑﻦ ﺻﻼﺡ ﻭ ﺍﺑﻦ ﺭﺟﺐ ﺣﻨﺒﻠﯽ .
ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻮﺍﻟﻌﺒﺎﺱ ﻗﺮﻃﺒﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : “ﻏﻨﺎﺀ ﺑﺎ ﺍﺩﻟﻪ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺍﺯ ﮐﺘﺎﺏ ﻭ ﺳﻨﺖ
ﻣﻤﻨﻮﻉ ﺍﺳﺖ ” ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : “ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺰﺍﻣﯿﺮ ( ﺁﻻﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﯽ
ﻭ ﺷﯿﭙﻮﺭ ﻭ ﺗﺮﻭﻣﭙﺖ ﻭ ﺳﺎﮐﺴﯿﻔﻮﻥ ﻭ ..) ﻭ ﺍﻭﺗﺎﺭ ( ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺯﻫﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ
ﻋﻮﺩ ﻭ ﻭﯾﻮﻟﻦ ﻭ ﮔﯿﺘﺎﺭ ﻭ …) ﻭ ﮐﻮﺑﻪ ( ﻃﺒﻞ) ﺍﺧﺘﻼﻓﯽ ﺑﯿﻦ ﺍﻫﻞ ﻋﻠﻢ ﺩﺭ ﺗﺤﺮﯾﻢ
ﮔﻮﺵ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﯿﺴﺖ ﻭ ﻣﻦ ﺍﺯ ﻫﯿﭻ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺯ ﺍﺋﻤﻪ ﺳﻠﻒ ﻭ ﺧﻠﻒ ﮐﻪ
ﻗﻮﻟﺸﺎﻥ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺸﻨﯿﺪﻩ ﺍﻡ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺍﺑﺎﺣﻪ ﺍﯾﻦ
ﺁﻻﺕ ﺑﺎﺷﺪ، ﻭ ﭼﺮﺍ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﻻﺕ ﺷﻌﺎﺭ ﺍﻫﻞ ﺧﻤﺮ ﻭ ﻓﺴﻖ ﻭ
ﻓﺠﻮﺭ ﻭ ﻣﻬﯿﺞ ﺷﻬﻮﺍﺕ ﻭ ﻓﺴﺎﺩ ﻭ ﺑﯽ ﺑﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﺭﯼ ﺍﺳﺖ؟ ! ﻭ ﺷﮑﯽ ﺩﺭ ﺗﺤﺮﯾﻢ
ﻫﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﮔﻨﺎﻫﮑﺎﺭ ﺑﻮﺩﻥ ﺻﺎﺣﺐ ﺁﻥ ﻧﯿﺴﺖ ” [ﺍﻟﺰﻭﺍﺟﺮ ﻋﻦ
ﺍﻗﺘﺮﺍﻑ ﺍﻟﮑﺒﺎﺋﺮ، ﺍﺑﻦ ﺣﺠﺮ ﻫﯿﺜﻤﯽ]
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﻼﻣﻪ ﺍﺑﻦ ﺻﻼﺡ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺍﺟﻤﺎﻉ ﺩﺭ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﻏﻨﺎ ﻭ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺍﺳﺖ ﻭ
ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﺍﺯ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ ﺍﺯ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﻮﻟﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﺟﻤﺎﻉ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﻣﻮﺭﺩ
ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﺍﺳﺖ ( ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﺸﺎﻥ ﺍﺟﻤﺎﻉ ﺭﺍ ﺑﺎﻃﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ) ﺍﺑﺎﺣﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ
ﻧﻘﻞ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ …”
ﻗﺎﺳﻢ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﻏﻨﺎ ﺑﺎﻃﻞ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎﻃﻞ ﺩﺭ ﺁﺗﺶ
ﺍﺳﺖ ”
ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮﯼ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﻏﺬﺍﯼ ﯾﮏ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﻟﻬﻮ ـ ﯾﻌﻨﯽ
ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ـ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺍﻫﻞ ﺁﻥ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﺩﻋﻮﺗﯽ
ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ” ( ﯾﻌﻨﯽ ﺍﺟﺎﺑﺖ ﺩﻋﻮﺕ ﺁﻧﻬﺎ ﻻﺯﻡ ﻧﯿﺴﺖ )
ﻧﺤﺎﺱ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﻏﻨﺎ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﮐﺘﺎﺏ ﻭ ﺳﻨﺖ ﻣﻤﻨﻮﻉ ﺍﺳﺖ ”
ﻃﺒﺮﯼ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﻋﻠﻤﺎﯼ ﺗﻤﺎﻡ ﺳﺮﺯﻣﯿﻨﻬﺎﯼ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺑﺮ ﮐﺮﺍﻫﺖ
ﻏﻨﺎ ﻭ ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ ﺁﻥ ﺍﺟﻤﺎﻉ ﺩﺍﺭﻧﺪ ”
ﺍﻣﺎﻡ ﺍﻭﺯﺍﻋﯽ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻃﺒﻞ
ﻭ ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪ ”
ﻧﻈﺮ ﺍﺋﻤﻪ ﻣﺬﺍﻫﺐ ﭼﻬﺎﺭﮔﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ :
ﺍﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﺩﺭ ﺑﯿﺎﻥ ﻧﻈﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻮﺣﻨﯿﻔﻪ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ :
” ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺍﺑﻮﺣﻨﯿﻔﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﮔﻮﺵ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺁﻻﺕ ﻟﻬﻮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﯽ ﻭ …
ﺗﺼﺮﯾﺢ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺼﺮﯾﺢ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﻮﺵ ﺩﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﻻﺕ
ﻣﻌﺼﯿﺘﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻓﺴﻖ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺪﻡ ﻗﺒﻮﻝ ﮔﻮﺍﻫﯽ ﻭ
ﺷﻬﺎﺩﺕ ﻓﺮﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ … [ ﺇﻏﺎﺛﺔ ﺍﻟﻠﻬﻔﺎﻥ] ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﺯ ﺍﺑﻮﺣﻨﯿﻔﻪ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﺷﺪﻩ
ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ : ” ﻏﻨﺎ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﯾﻦ ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻓﻮﺭﺍ ﺗﺮﮎ ﺷﻮﺩ .” ﺩﺭ
ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﺍﻣﺎﻡ ﺳﻔﺎﺭﯾﻨﯽ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺑﺶ ﻏﺬﺍﺀ ﺍﻷﻟﺒﺎﺏ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﺍﻣﺎﻡ ﺑﻮﺣﻨﯿﻔﻪ
ﻏﻨﺎ ﺭﺍ ﺑﺪ ﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﺩ، ﻫﻤﯿﻨﻄﻮﺭ ﺩﺭ
ﻣﺬﻫﺐ ﺍﻫﻞ ﮐﻮﻓﻪ ﯾﻌﻨﯽ ﺳﻔﯿﺎﻥ ﻭ ﺣﻤﺎﺩ ﻭ ﺍﺑﺮﺍﻫﯿﻢ ﻭ ﺷﻌﺒﯽ ﻭ ﺩﯾﮕﺮﺍﻥ ﻭ
ﺍﺧﺘﻼﻓﯽ ﺑﯿﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺩ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ، ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﺧﺘﻼﻓﯽ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ
ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ ﻏﻨﺎ ﺩﺭ ﺑﯿﻦ ﺍﻫﻞ ﺑﺼﺮﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ .”
ﺍﻣﺎﻡ ﻣﺎﻟﮏ ﻧﯿﺰ ﺍﺯ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻭ ﺍﺯ ﮔﻮﺵ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻧﻬﯽ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﻭﯼ ﺩﺭ
ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﻮﺍﻟﯽ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻏﻨﺎ ﻭ ﻧﻮﺍﺧﺘﻦ ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﻔﺖ : ” ﺁﯾﺎ ﻋﺎﻗﻠﯽ ﻫﻢ
ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻏﻨﺎ ﻭ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺭﺍ ﺣﻖ ﺑﺪﺍﻧﺪ؟ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﺰﺩ ﻣﺎ ﻓﺎﺳﻘﺎﻥ
ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ ” [ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻗﺮﻃﺒﯽ] ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﻓﺎﺳﻖ ﮐﺴﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ
ﺷﻬﺎﺩﺗﺶ ﻣﺮﺩﻭﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺻﻼﺡ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻗﻮﻡ ﺑﺮ ﺟﻨﺎﺯﻩ ﺍﺵ ﻧﻤﺎﺯ ﻧﻤﯽ
ﮔﺬﺍﺭﻧﺪ
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﻼﻣﻪ ﺍﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﺩﺭ ﺑﯿﺎﻥ ﻣﺬﻫﺐ ﺍﻣﺎﻡ ﺷﺎﻓﻌﯽ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﯽ
ﮔﻮﯾﺪ : ” ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺍﻣﺎﻡ ﺷﺎﻓﻌﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﺍﻭ ﺁﮔﺎﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﻏﻨﺎ
ﺗﺼﺮﯾﺢ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﺮﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺍﺑﺎﺣﻪ ﺁﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺎﺿﯽ ﺍﺑﻮﻃﯿﺐ
ﻃﺒﺮﯼ ﻭ ﺷﯿﺦ ﺍﺑﻮﺍﺳﺤﺎﻕ ﻭ ﺍﺑﻦ ﺻﺒﺎﻍ، ﺍﻧﮑﺎﺭ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ” [ ﺇﻏﺎﺛﺔ ﺍﻟﻠﻬﻔﺎﻥ] ﺍﺯ
ﺷﺎﻓﻌﯽ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺳﻮﺍﻝ ﺷﺪ، ﭘﺎﺳﺦ ﺩﺍﺩ : “ﺍﻭﻟﯿﻦ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ
[ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺍﻣﺖ] ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻨﺪ ﺯﻧﺎﺩﻗﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﯾﺎﺩ ﺧﺪﺍ [ ﺑﻪ
ﻟﻬﻮ ﻭ ﻟﻌﺐ] ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺩﺍﺭﻧﺪ ” [ ﺍﻟﺰﻭﺍﺟﺮ ﻋﻦ ﺍﻗﺘﺮﺍﻑ ﺍﻟﮑﺒﺎﺋﺮ]
ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺬﻫﺐ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺣﻤﺪ ﺍﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻘﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ : ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻮﻗﻒ
ﻣﺬﻫﺐ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺣﻤﺪ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺑﻦ ﺍﺣﻤﺪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻏﻨﺎ ﺍﺯ
ﭘﺪﺭﻡ ﭘﺮﺳﯿﺪﻡ، ﺩﺭ ﺟﻮﺍﺏ ﮔﻔﺖ : ” ﻏﻨﺎ ﻧﻔﺎﻕ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻗﻠﺐ ﻣﯽ ﺭﻭﯾﺎﻧﺪ، ﻭ ﻣﻦ ﺁﻥ
ﺭﺍ ﺧﻮﺵ ﻧﻤﯽ ﺩﺍﺭﻡ ” ﺳﭙﺲ ﻗﻮﻝ ﻣﺎﻟﮏ ﺭﺍ ﺑﺎﺯﮔﻮ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ : ” ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭﻫﺎ ﺭﺍ
ﻧﺰﺩ ﻣﺎ ﻓﺎﺳﻘﺎﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ ” [ ﺇﻏﺎﺛﺔ ﺍﻟﻠﻬﻔﺎﻥ] ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﺯ ﻭﯼ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ
ﻓﺮﺩﯼ ﮐﻪ ﻭﻓﺎﺕ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻭﯼ ﮐﻨﯿﺰﮐﯽ ﺁﻭﺍﺯﻩ ﺧﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪ
ﺁﻥ ﻓﺮﺩ ﺑﻪ ﻋﺖ ﺍﺣﺘﯿﺎﺝ ﻗﺼﺪ ﻓﺮﻭﺵ ﺁﻥ ﮐﻨﯿﺰﮎ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﺳﻮﺍﻝ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﯾﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ
ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮐﻨﯿﺰ ﺁﻭﺍﺯﻩ ﺧﻮﺍﻥ ﺑﻔﺮﻭﺷﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮐﻨﯿﺰ ﻋﺎﺩﯼ؟ ﻭﯼ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﺍﺩ
ﮐﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮐﻨﯿﺰ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺑﻔﺮﻭﺷﺪ. ﺑﻪ ﻭﯼ ﮔﻔﺘﻨﺪ : ﺍﻣﺎ ﺁﻥ ﮐﻨﯿﺰ ﺳﯽ
ﻫﺰﺍﺭ ﺍﺭﺯﺵ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮐﻨﯿﺰ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﻓﺮﻭﺵ ﺑﺮﺳﺪ ﺷﺎﯾﺪ ﺗﻨﻬﺎ
ﺑﯿﺴﺖ ﻫﺰﺍﺭ ﺍﺭﺯﺵ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺣﻤﺪ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ : ﻓﺮﻭﺧﺘﻪ ﻧﺸﻮﺩ
ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮐﻨﯿﺰ ﻋﺎﺩﯼ ” ﺍﺑﻦ ﺟﻮﺯﯼ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : “ﺍﯾﻦ ﺩﻟﯿﻠﯽ ﺍﺳﺖ ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﮐﻪ
ﻏﻨﺎ ﻣﻤﻨﻮﻉ ﺍﺳﺖ ﻭﺍﻻ ﺟﺎﯾﺰ ﻧﺒﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﺘﯿﻢ ﺿﺮﺭ ﺑﺮﺳﺪ ” [ ﺍﻟﺠﺎﻣﻊ ﻷﺣﮑﺎﻡ
ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ] ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺣﻤﺪ ﺑﺮ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ
ﺻﻮﺭﺕ ﻇﺎﻫﺮ ﻭ ﻋﯿﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﻮﺩ، (ﻭ ﺑﺮ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺁﻥ ﻓﺴﺎﺩ ﻭ
ﺿﺮﺭ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﯼ ﻣﺘﺮﺗﺐ ﻧﺒﺎﺷﺪ ) ﻭ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺼﺮﯾﺢ ﺩﺍﺭﺩ.
ﺷﯿﺦ ﺍﻻﺳﻼﻡ ﺍﺑﻦ ﺗﯿﻤﯿﻪ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﻣﺬﻫﺐ ﺍﺋﻤﻪ ﺍﺭﺑﻌﻪ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ
ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺁﻻﺕ ﻟﻬﻮ ﺣﺮﺍﻡ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ … ﻭ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ ﺍﺯ ﺍﺗﺒﺎﻉ ﻣﺬﺍﻫﺐ ﺍﺭﺑﻌﻪ ﺩﺭ
ﻣﻮﺭﺩ ﺍﯾﻦ ﺍﺧﺘﻼﻓﯽ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ” ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﺑﺪﺍﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﺭ ﺳﻪ ﻗﺮﻥ
ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻩ ﺍﻭﻝ ﻧﻪ ﺩﺭ ﺣﺠﺎﺯ ﻭ ﻧﻪ ﺩﺭ ﺷﺎﻡ ﻭ ﻧﻪ ﺩﺭ ﯾﻤﻦ ﻭ ﻧﻪ ﺩﺭ ﻣﺼﺮ ﻭ ﻧﻪ ﺩﺭ
ﻣﻐﺮﺏ ﻭ ﻧﻪ ﺩﺭ ﻋﺮﺍﻕ ﻭ ﻧﻪ ﺩﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﮐﺴﯽ ﺍﺯ ﺍﻫﻞ ﺩﯾﻦ ﻭ ﺻﻼﺡ ﻭ ﺯﻫﺪ ﻭ
ﻋﺒﺎﺩ ﻧﺒﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺷﻨﯿﺪﻥ [ ﻏﻨﺎ ﻭ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ] ﮐﻒ ﻭ ﺳﻮﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ
ﮐﻨﺪ، ﻧﻪ ﺑﺎ ﺩﻑ ﻭ ﮐﻒ ﺯﺩﻥ ﻭ ﻧﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺁﻥ، ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﯾﻦ ﭼﯿﺰﻫﺎ ﺩﺭ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﻗﺮﻥ
ﺩﻭﻡ ﻫﺠﺮﯼ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ ﻭ ﻭﻗﺘﯽ ﺍﺋﻤﻪ ﺍﻫﻞ ﻋﻠﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰﯼ ﺩﯾﺪﻧﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ
ﺍﻧﮑﺎﺭ ﮐﺮﺩﻧﺪ ” ﻭ ﺩﺭ ﺟﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﺸﺮﻭﺏ ﺩﺭﻭﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ
ﺗﺎﺛﯿﺮﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﺭﻭﻥ ﻭ ﺭﻭﺡ ﻭ ﺭﻭﺍﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﯽ ﮔﺬﺍﺭﺩ، ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ ﺗﺎﺛﯿﺮﯼ
ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻤﺮ ﻣﯽ ﮔﺬﺍﺭﺩ “. [ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻓﺘﺎﻭﯼ ]
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﯿﺦ ﺍﻻﺳﻼﻡ ﺍﺑﻦ ﺗﯿﻤﯿﻪ ﺩﺭ ﺑﯿﺎﻥ ﺣﺎﻝ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﺘﺎﺩ ﺑﻪ ﺷﻨﯿﺪﻥ
ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : “ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ
ﻣﻌﺘﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻨﯿﺪﻥ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺸﺘﺎﻕ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﮔﻮﺵ ﺩﺍﺩﻥ
ﺑﻪ ﺁﻥ ﺧﻮﺷﺤﺎﻝ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺗﺎﺛﯿﺮﯼ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﻨﯿﺪﻥ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﯽ
ﯾﺎﺑﻨﺪ ﺩﺭ ﮔﻮﺵ ﻓﺮﺍﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﮔﻮﺵ ﺩﻫﻨﺪ ﺑﺎ
ﻗﻠﺒﯽ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﻭ ﻏﯿﺮﺣﺎﺿﺮ ﻭ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﯽ
ﺷﻨﻮﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺮﺳﺪ ﺻﺪﺍﯾﺸﺎﻥ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽ ﺁﯾﺪ ﻭ ﺍﺯ
ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﺍﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﻗﻠﺒﺸﺎﻥ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯿﺸﻮﺩ “! [ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻓﺘﺎﻭﯼ ]
ﻋﻼﻣﻪ ﻧﺎﺻﺮ ﺍﻟﺪﯾﻦ ﺁﻟﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ” ﻣﺬﺍﻫﺐ ﺍﺭﺑﻌﻪ ﺑﺮ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﺗﻤﺎﻡ ﺁﻻﺕ
ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﻧﺪ ” [ ﺍﻟﺴﻠﺴﻠﺔ ﺍﻟﺼﺤﯿﺤﺔ : ۱۴۵/۱ ]
ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ﻣﻤﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﺴﯽ ﺭﺍ ﺑﯿﺎﺑﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﻨﺎ ﻭ
ﺷﻨﯿﺪﻥ ﺁﻻﺕ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻋﺎﺩﺕ ﺩﺍﺭﺩ ﻣﮕﺮ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺩﺭ ﺍﻭ ﻧﻮﻋﯽ ﮔﻤﺮﺍﻫﯽ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ
ﻫﺪﺍﯾﺖ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻗﻮﻟﯽ ﯾﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻋﻤﻠﯽ ﺧﻮﺍﻫﯽ ﯾﺎﻓﺖ، ﻭ ﺩﺭ ﺍﻭ ﺑﯽ
ﺭﻏﺒﺘﯽ ﺩﺭ ﺷﻨﯿﺪﻥ ﻗﺮﺁﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﮔﻮﺵ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ
ﺩﺍﺷﺖ. ﺍﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﺩﺭ ﺍﺑﯿﺎﺗﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ :
ﺣﺐ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻭ ﺣﺐ ﺍﻟﺤﺎﻥ ﺍﻟﻐﻨﺎ ﻓﯽ ﻗﻠﺐ ﻋﺒﺪ ﻟﯿﺲ ﯾﺠﺘﻤﻌﺎﻥ
ﻭﺍﻟﻠﻪ ﻣﺎ ﺳﻠﻢ ﺍﻟﺬﯼ ﻫﻮ ﺩﺃﺑﻪ ﺃﺑﺪﺍ ﻣﻦ ﺍﻹﺷﺮﺍﮎ ﺑﺎﻟﺮﺣﻤﻦ
ﻭ ﺇﺫﺍ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﺎﻟﺴﻤﺎﻉ ﺃﺻﺎﺭﻩ ﻋﺒﺪﺍ ﻟﮑﻞ ﻓﻼﻧﺔ ﻭ ﻓﻼﻥ
( ﻣﺤﺒﺖ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺩﺭ ﻗﻠﺐ ﯾﮏ ﺑﻨﺪﻩ ﯾﮑﺠﺎ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ
ﺑﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻫﺮﺁﻧﮑﺲ ﻣﺸﻐﻮﻟﯿﺘﺶ ﮔﻮﺵ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺍﺳﺖ ﻫﺮﮔﺰ
ﺍﺯ ﺷﺮﮎ ﺁﻭﺭﯼ ﺑﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺳﺎﻟﻢ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ
ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺩﻟﺒﺴﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﻨﺪﻩ ﯼ ﻓﻼﻥ ﻣﺮﺩ ﻭ ﻓﻼﻥ ﺯﻥ
ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ … )
ﺍﯾﻦ ﺑﻮﺩ ﺍﻗﻮﺍﻝ ﺍﻣﺎﻣﺎﻥ ﺍﻫﻞ ﻋﻠﻢ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﻏﻨﺎ ﻭ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻭ ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ
ﺁﻥ .
فقط صاحبان بصیرت تعقل می کنند
مدیریت محترم سایت چرا در مورد این مصاحبه مقداری تفکر نکردید این چه سخن زشتی است که این خواننده زده که گفته: –بنده شخصا مخالف هر نوع جنگ و آشوب هستم؛ حتی جنگ میان حق و باطل. حق و باطل هم می توانند بدون اینکه آزاری برای دیگری داشته باشند در کنار یکدیگر قرار گیرند.
چه سخن زشتی مخالف آیات قرآن چقدر زشت ¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡
Aghaye abdulrahman ina be joz babe meileshon kari nemikonan in ghoran o hadis formalitas .
متاسفانه نمیدونم چرا مدیر نظرات شما رو منتظر میکنه و اینقد آزادی بهتون میده شما همون بی جنبه هایی هستین که وقتش برسه اسلام رو ول میکنید و میرید با کفر از پشت خنجر میزنید به مسلمانان و از رو جنازه هایشان رد می شود مثل مصر