فمنیسم ( قسمت سوم و پایانی )

گردآورنده : بصیره حکمتی

در ادامه مبحث فمنیسم  و رد دیدگاه های فمنیسم افراطی به نگرش های میانه رو می پردازیم.
نگرش معتدل و میانه رو :
میانه روی این مکتب از ویژگی های روشن همه ی امت اسلامی است «و بدین گونه شما راامتی میانه قرار دادیم تا گواه مردم باشید…بقره ۱۴۲»
این گرایش در مسائل زنان نیز میانه روی را عملی کرده و از لغزش های دو جریان دیگر (افراطی ،تفریطی) پرهیز نموده است میانه روی به تعبیر دکتر قرضاوی یعنی: عدالت خواهی ،پرهیز از لغزش و دوری از افراط و تفریط زشت و شوم و دچار نشدن به ذوب شوندگی روشهای غربی و یا سخت گیری شیوه های شرقی.
گفتمان این نگرش جانب دار مرد یا زن نیست ،نه به هواداری از زن،چند همسری مرد را حرام میداند و نه آن را همواره سنت یا مستحب به شمار می آورد بلکه معتقد است باید چند همسری محدود شود

این نگرش باور ندارد که خانه داری و پرورش کودک برای زن نشان واپس گرایی است، همچنین اشتغال زن را نماد گناه و پشت کردن به سنتهای جامعه نمی داند،بلکه بر این باور است که کار اگر نیکو باشد برتری و امتیاز قلمداد می شود و ملتی که زن و مردش کار نکند چه درون وچه برون منزل،عقب خواهد افتاد.هواداران این مکتب در چارچوب اسلام و ایمان زن و مرد رابرابر می داند و بر این باورند که جانشین خدا در زمین انسان است نه تنها مرد .همه متون دینی هر دو را در بر می گیرد و خطاب به هردو جنس است.

پاسخ به ایرادات:

۱)قرآن فرموده مرد و زن از یک جسم و از یک نفس آفریده شده اند ،و حوا بر اساس درست ترین تفسیر و برداشت از همان چیزی به وجود آمده که آدم از آن خلق شده و از پهلو و دنده ی آدم یا از اندام های دیگرش آفریده نشده است«ای مردم!پروای خداوند را داشته باشید همانا که شما را از یک نفس آفریده و همسرش را نیز از همان نفس آفریده است ،و از آن دومردان و زنان بسیاری را پراکنده است،نساء۱»

۲)قرآن بر خلاف آنچه در کتابهای تحریف شده تورات و انجیل آمده،نفرموده است که حوا ،آدم را گول زده و به اشتباه وا داشته است،بدین گونه هر دو را در نیکی برابر دانسته و یکی را سر چشمه ی بدی و پلشتی به شمار نمی آورد «به این درخت نزدیک نشوید که از ستم کاران خواهیدبود اعراف ۱۹»   و در تأثیر پذیری از شیطان«شیطان آن دو را گول زد اعراف۲۲» و در ارتکاب گناه نیز «وقتی از درخت چشیدند اعراف ۲۳» توبه و پوزش هم برابر بود « گفتند خدایا بر خود ستم کردیم اگر ما را نیامرزی و بر ما رحم ننمایی به یقین از زیانکاران خواهیم بود اعراف ۲۳».

۳) قرآن در میزان پاداش و دستمزد ، زن و مردی را که مقررات دینی را انجام دهند ، برابر می داند«همانا که خداوند برای مردان و زنان مسلمان ، مؤمن ،قانت،راستگو،شکیبا ،صدقه دهنده ،روزه دار و پاکدامن و آنانی که خدا را بسیار یاد می کنند خدا برای همه ی آنان آمرزش و پاداشی بزرگ آماده کرده است احزاب ۳۵»

۴)زن و مرد در حقوق و تکالیف برابرند «اگر مرد یا زن مؤمنی نیک کردار باشد او را به یقین زندگی پاک بخشیده ، و به بهترین کرداری که داشته است به قطع پاداش می دهیم نحل ۹۷»

۵) هم چنین برابرند در اشتغال و مالکیت :«مردان از آنچه به دست می آورند سهم می برند و زنان از آنچه کسب می کنند سهم می برند ، از فضل خدا بخواهید که به یقین خداوند از هر چیز آگاهست نساء ۳۲»

نتیجه گیری :

۱)گر چه فمنیسم افراطی نگرش مجموعه ای کوچک از زنانی است که در مقایسه با سایر جنبش های زنانه در جهان اندک اند ،ولی این مجموعه بسیار با نفوذ است،روشها و ابزار فشار بر تصمیم گیران را در دست دارد و اهدافش با جهانی سازی امپریالیستی هماهنگ می باشد .

۲)فمنیسم یک نگرش ،ایدئولوژی و جهان بینی است نه یک مبحث حقوقی ،سیاسی یااقتصادی در باره ی زن بنابراین باید از دیگر جریانات عادلانه در جنبش های جهانی زن جدا گردد.

۳)نگرش ها ی فمنیسم رادیکال به طور مستقیم همه ی ادیان،ار ها و تمدن های بشری را تهددید می کند همانگون که یک تهدید واقعی است در برابر حقوق و قضایای زن ،چون بر حجم چالش ها و رنج هایش می افزاید.

۴)جنبش زنان سکولار در کشورهای اسلامی گرچه هنوز به همه ی نگرش های رادیکال فمنیسم نرسیده است ، اما –به ویژه جناح چپ آن-از نگرش های افراطی بسیاری تأثیر پذیرفته است و از همان خاستگاه بر خوردار است.

۵)با توجه به یورش جدی فمنیسم و در کل اهمیت بسیار قضایای زنان، هنوز اندیشه ی اسلامی نیازمند پژوهش های علمی متخصصانه ای است که چالش ها و مبارزه طلبی های نوین را چاره باشد .

و اما سخنان آخر:

۱)باید اندیشه،فرهنگ،قوانین و مقررات خود را به طور کامل بازنگری و آن ها را از هر نوع تبعیض ظالمانه نسبت به زن پاک سازیم تا بتوانیم با دست پُربا اندیشه های غربی روبه رو شده و مجال ندهیم تا قضایای زن در کشورهایمان با دیدگاه ها و راهکار های دیگران درمان شود.

۲)باید میزان مشارکت زن در رستاخیز فرهنگیمان را باز نگری کنیم و پیامد های منفی و بازتاب های واپس گرایی ، بی سوادی و دوری زن از دین را بر بنیان و کیان مان بررسی کنیم تا ببینیم او چه نقشی در جامعه دارد.

۳)باید سازمانها و انجمن های زنان را تشکیل دهیم و نیز مراکزی را که به جمعیت ،آمار ،تولید مثل، بهداشت، حقوق بشر ، محیط زیست،توسعه،و رشد روستاها و…..اهتمام ورزندتا همه این موارد را با دیدگاه های اسلامی ریشه دار و نگرش های کلی پیراسته درمان کنیم.

۴)شایسته است در جهان اسلام زنان با یکدیگر ارتباط داشته و در پی برگزاری همایش،سمینار،نشست و فعالیت های مشترک باشند تا در برابر برنامه های دیگران یک دیدگاه و یک موضع ابراز کنند در سطح منطقه و جهان نقش داشته باشند.

منبع:پژوهش های دکتر مثنی امین«فمنیسم –جنبش های آزادی بخش زنان»