اشعه درمانی ( رادیوتراپی )

 اشعه درمانی یا رادیوتراپی یکی از راه های مناسبی است که در مورد سرطان به کار می رود برای اینکه سلول های سرطانی نسبت به سلول های طبیعی بدن دارای رشد بیشتر و افزایش زیادتری می باشند و کاربرد اشعه این است که از رشد سریع آنها جلوگیری می کند و خوشبختانه با این خاصیت نابودی شدید سلولی به سلول های طبیعی کم تر صدمه می زند و بیشتر نفوذ آن روی سلول های فعال سرطانی است و رشد آنها را متوقف می کند.نه اینکه اصلا عوارضی روی سلول هاو بافت های دیگر بدن نداشته باشد.بعضی از سلول های بدن به دلایل پیچیده ای قادر به پذیرفتن اشعه نیستند مثل سلول های اطراف ریشه مو و سلول های طبقه زیرین پوست که بیشتر نسبت به اشعه حساسیت نشان می دهند و قرمزی و حالت سوختگی آن خیلی زود آشکار می شود .گاهی با وجود کوشش برای از بین بردن سرطان کاربرد اشعه فقط باعث کوچکی تومورمی شود و قبل از عمل جراحی مورد استفاده قرار می گیرد و بعد از عمل هم به منظور جلوگیری از عود مجدد تومور باید اقدام به اشعه درمانی گردد.

اشعه ای که در پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد به دو صورت وجود دارد:
۱. اشعه نوع ذره ای که از حرکت سریع ذرات تولید می شود.نظیر اشعه آلفا و بتاکه قابلیت نفوذ آنها کمتر است.
۲. اشعه نوع الکترومغناطیس که در اثر حرکت امواج بوجود می آید.نظیر اشعه گاما و ایکس که تقریبا مشابه هم اند و دارای انرژی زیادی هستند.این اشعه ها ممکن است در هنگام کاربرد درمانی تغییراتی در سلول های خون ساز بدن ایجاد کنندو بر سرعت پیر شدن آنها بیفزایند. اشعه ایکس تقسیم سلولی را فقط در سلول های سرطانی متوقف می کند نه در سلول های طبیعی

حساسیت آسیب پذیری سلول های بدن نسبت به اشعه به ترتیب زیر است:
 1. سلول های لنفوسیت
 2. مغز استخوان
 3. بافت جدار معده و روده.

بافت های واکنش دهنده به اشعه:
۱. پوست
۲. دیواره رگ های خونی
۳. غدد بزاقی
۴. استخوان و غضروف
۵. قرنیه و عدسی چشم.

بافت های مقاوم به اشعه:  ۱.کلیه ها    2.کبد   3.غدد تیرویید  4.پانکراس   5.غدد هیپوفیز   6.غدد فوق کلیوی   7.عضلات    8.مغز و سایر بافت های عصبی .

این حساسیت در مورد افراد مختلف متفاوت است.متاسفانه لنفوسیت ها و بافت های لنفاوی دفاعی بدن و طحال نسبت به اشعه آسیب پذیر می باشندو لنفوسیت ها به سرعت رو به کاهش می روند.همچنین گلبول های قرمز دو هفته بعد از اشعه درمانی کاهش آنها شروع می شود به همین علت است که باید بعد از دو هفته شمارش گلبول انجام شود.در مورد اشخاصی که با اشعه سرو کار دارند اگر در معرض اشعه کم و به مدت طولانی قرار بگیرند افزایش گلبول سفید مشاهده می شود.در مورد رگ های خونی مشکل عمده ای که وجود دارد جدا شده سلول ها از جدار رگ و افتادن تکه ای در مسیر جریان خون و نرسیدن اکسیژن به بافت های دیگر شده و به دنبال آن مرگ سلولی و خطرات دیگر زیاد است.این عوارض کاربرد اشعه درمانی را محدود و شانس گرفتن نتیجه مثبت را کم می کند.درمان از طریق اشعه هنوز هم به عنوان متدهای متداول برای کنترل سرطان مورد قبول متخصصین است گرچه تعداد کمی از سرطان ها نسبت به اشعه مقاوم و درمان با اشعه نتیجه مطلوب را ندارند و فقط برای جلوگیری از پیشرفت تومور یا غیر فعال ساختن آن و کوچک شدن تومور مورد استفاده قرار می گیرند.اشعه انواع مختلفی دارد و از منابع مختلفی گرفته می شود و انتخاب آن بستگی به نظر پزشک و متخصص رادیوتراپی دارد و شامل انواع زیر است :  سزیم۱۳۷.   کبالت۶۰.  ید۱۳۱.  فسفر۳۲.  طلای۱۹۸.  ایریدیم۱۹۲.  پالادیم۱۰۳
در بمباران هیروشیما مقدار زیادی اشعه گاما و ذرات آلفا و بتا و مواد رادیواکتیو آزاد شد و با وجود کوتاه بودن زمان تا شعاع ۱۳۵۰متری دور از آن افراد را دچار آسیب های گوناگون نمود و نزد بازماندگان آنها عوارض و ناهنجاری های مختلف بر جای گذاشت که هنوز کم و بیش دامن گیر آیندگان است.