خالد امینی ///
در طول تاریخ انسان همیشه تلاش کرده است تا وسیله ای برای برقراری ارتباط دراختیار داشته باشد، از دوران ارتباطات شفاهی، که پیام ها به صورت چهره به چهره یا از طریق طبل و دود ارسال می شده اند و بشر آن دوره از دنیای بیرون جامعه کوچک و محدود خود بی خبر بوده است تا اختراع دو کهکشان گوتنبرگ (صنعت چاپ) و کهکشان مارکونی (اختراع رادیو) و ظهور تلویزیون که موجب گردید رویدادها و حوادث آن چنان که اتفاق افتاده اندبه جهان نشان داده شوند،و اخبار و رویدادها را جهانی نمودند.
گسترش ارتباطات الکترونیک، جامعه جدید را چنان از جوامع پیشین متمایز ساخته است که عصرکنونی را عصر ارتباطات می خوانند، وسایل ارتباطی پدیده هایی خنثی نیستند این وسایل در پیدایی عادات تازه، تغییر در رفتار و خلق و خوی انسانها و بلاخره جهانی شدن سهمی شگرف دارند.
برخی از اندیشمندان معتقدندکه وسایل ارتباط جمعی دارای چنان قدرتی هستندکه می توانند نسلی تازه را برای اولین بار در تاریخ انسان پدید آورند. ظهور هریک از فناوری های نوین از صنعت چاپ، فیلم، رادیو، تلویزیون، کامپیوتر، تلفن همراه و…باعث به وجودآمدن مرحله تازه ای در زندگی اجتماعی انسانها می شود،
مارشال مک لوهان تاثیر وسایل ارتباط جمعی را تا آنجا می دانست که تغییرات کلی و ظهور دهکده جهانی و شکل گیری اجتماعات جدید را با پدیدآمدن فناوری های نوین ارتباطی پیش بینی نمود که امروز آن را پیشگوی فرزانه می شناسند. مک لوهان می گوید که رسانه های جمعی از طریق تاثیرات فرهنگی فراگیرشان جهان را به اندازه یک دهکده در آورده اند.
کاستلز در کتاب ((کهکشان اینترنت)) با تاکید بر فرایند تاثیرگذاری اینترنت بر جوامع، نقطه قدرت اینترنت را بازبودن معماری آن می داند، کاستلز با وام گرفتن از جمله معروف مک لوهان (رسانه همان پیام است) شبکه را به جای رسانه قرارمی دهد و می گوید شبکه همان پیام است.
با ذکر این مقدمه قصد نگارنده یادآوری چندین کارکرد شبکه های مجازی در زلزله اخیر کرمانشاه می باشد.درهمان لحظه وقوع زلزله هنگامی که صداو سیما مشغول پخش برنامه های عادی خود بود اخبار مربوط به زلزله شبکه های اجتماعی را تسخیر نمودند، وقتی که مردم سرگردان وسردرگم بودند و شبکه استانی استان کردستان برنامه (چریکه شو) را پخش می نمود این شبکه های مجازی تلفن همراه بودند که اطلاع رسانی می کردند،
اطلاعات و اخبار در همان لحظات اولیه از طریق شبکه های مجازی پیگیری می شد، شبکه های اجتماعی دراین میان شبکه اطلاع رسانی تلگرام به خصوص نقش بسزایی را در آگاهی بخشی جامعه ایجاد نمودند، مردم با تشکیل گروههای تلگرامی و ارسال تصاویر از نقاط آسیب دیده باعث به وجود آمدن همدلی و اتحاد ملی شدند و مردم درهمان ساعات آغازین از استان های همجوار و سراسر ایران به کمک به مردم زلزله زده کرمانشاه شتافتند،
کمک های نقدی و غیرنقدی آن قدر زیاد بود که در همان روزهای اولیه خیل زیادی از مردم و بازدیدکنندگان درشبکه های مجازی اعلام نمودند که کمک های مادی و غیرنقدی هموطنان بهتراست فعلا متوقف گردد،اطلاع رسانی به موقع و فوری،ارسال تصاویر از منطق آسیب دیده،تهییج احساسات ملی، ابراز همدردی با هموطنان آسیب دیده،ایجادکانال های تگرامی توسط دانشجویان و نهادهای مردمی جهت کمک رسانی، سامان دهی گروههای مردمی جهت کمک به زلزله زدگان،جهانی نمودن حادثه، زیر ذره بین قراردادن مسئولین حکومتی، اطلاع رسانی از روستاهای دورافتاده که موفق به دریافت کمک نشده بودند،
شناساندن مناطق آسیب دیده به کسانی که به منطقه نا آشنا بودندو…همگی از کارکردها ونقشهای مثبت شبکه های اجتماعی درواقعه اخیرزلزله کرمانشاه بود،که نشان دادشبکه های اجتماعی خیلی راحت تر و سریعتر مرزها را درنوردیده و می توان گفت انقلاب شبکه های اجتماعی دهکده مارشال مک لوهان را محقق نموده اند.
خالد امینی؛ کارشناس ارشد مدیرت رسانه
—————-
منابع:
دادگران،محمد،۱۳۷۴،مبانی ارتباطات جمعی
الوین تافلر،موج سوم
رشدپور،ابراهیم،(۱۳۵۴)آیینه های جیبی آقای مک لوهان
محسنیان راد،مهدی،ایران درچهارکهکشان ارتباطی
ثبت دیدگاه