خشونت و شهرنشینی

اثرات آلودگی صوتی  و آلودگی هوا

از مضرات آلودگی صوتی باید گفت، تحقیقات حاکی از آن است که حتی رشد گیاهان بر اثر سر و صدا زیاد بشدت کاهش می‌یابد و در مورد انسانها نیز می توان به بی‌اشتهایی، حالات پرخاشگرانه، سقط جنین و کوتاهی طول عمر اشاره کرد. آلودگی صوتی حتی به اجسام بی جان هم رحم نمی کند و صدای بلند باعث ارتعاشاتی می‌گردد که در اثر ارتعاشات اجسام بی جان می توان به شکسته شدن شیشه ها و ایجاد شکاف در ساختمان ها اشاره کرد.
بی تردید روزانه چند بار خبرهایی مربوط به آلودگی هوا شنیده‌اید اما کمتر از جزئیات آن خبر دارید. باید توجه داشت، زمانی که میزان سطح آلودگی هوا افزایش می‌یابد، مقدار اکسیژن‌رسانی به بدن کم شده و در نتیجه میزان انقباض عضلانی بیشتر می‌شود و فرد تنش بیشتری را در این زمان تجربه می‌کند و مستعد برانگیختگی می‌گردد. در واقع هر عاملی که بتواند میزان تنش در افراد را افزایش دهد باعث بروز پرخاشگری می‌شود.(۲)

خشونت در کلانشهرها

زندگی در کلانشهرها قطعا در بروز پرخاشگری موثر است زیرا عواملی همانند ترافیک، آلودگی هوا و صوتی، ساختمان‌های سر به فلک کشیده و همچنین فقدان طبیعت و مناظر زیبا در ایجاد استرس و عصبانیت در بین شهروندان تاثیر بسزایی دارد.

در ایران سالیانه ۴۵۰۰۰ نفر بر اثر آلودگی هوا می‌میرند مطابق گزارش بانک جهانی در سال ۱۳۸۲، ۸۱۵۲ تن تهرانی به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند به طوری که در فاصله زمانی سال‌های ۸۲ تا ۸۵، نه تنها از میزان مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا در تهران کاسته نشده، بلکه آلودگی هوای تهران به اندازه نیمی از تمام سال ۸۲ قربانی داشته و هنوز هم تدبیر درستی برای آن در دستور کار قرار نگرفته است.

تندخو بودن و فقدان آرامش در میان شهروندان

وقتی به مناظر مختلف شهرمان نگاه می کنیم و ساختمان‌های تو در تو، ماشین ها و صدای بوق!! هجوم افرادی که با سرعت از کنار هم می گذرند تمام اینها این واقعیت را اثبات می کند که شهر موجودیتی زنده دارد و تک تک افراد بر آن تاثیر می گذارند. حال این سوال به ذهن می‌رسد که آیا شهر نیز بر افراد تاثیرگذار است؟ و اگر پاسخ مثبت است تاثیرات آن کدامند؟
امروزه افزایش پرخاشگری در بین شهرنشینان به امری غیرقابل انکار تبدیل شده. این جریان به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از آنها  استرس‌های زیادی است که در شهرهای بزرگ و ماشینی وجود دارد و به دلیل اینکه افراد نمی‌توانند به صورت همزمان عوامل استرس‌زا را کنترل کنند، این کار باعث خستگی سیستم عصبی آنها می‌شود و افراد نسبت به عوامل محیطی زودتر واکنش نشان می‌دهند. در نتیجه این رویه به رفتاری پرخاشگرایانه در فرد تبدیل می‌شود. از دیگر سو، واضح ترین تاثیری که افراد از بودن در فضاهای شهری در خود حس می کنند خشم از ترافیک است. انتظار، آن هم به مدت طولانی که به سبب ترافیک‌های سنگین ایجاد می‌شود فشارهای روانی فراوانی را به همراه دارد. حال آن که با کمی نگرش به فرهنگ دیرینه‌ خود متوجه می‌شویم که سالیان سال از پیاده‌روی و زندگی ساده و عاری از ماشین دور شده‌ایم. شاید اگر هر یک از ما کمی به این مهم بپردازیم قدمی کوچک در مسیر کاهش ترافیک، آلودگی هوا و رفتار خشونت‌آمیز برداشته باشیم. (1)

نابودی طبیعت

متاسفانه در حال حاضر با رشد روز افزون ارزش زمین و میل به درآمدزایی اهمیت توجه به فضاهای شهری در شهرداری ها کاهش یافته تا جایی که اهمیت توجه به فضاهای شهری به فراموشی سپرده شده و پیکره شهرهای امروزی را حضور نابسامان عناصر ناهماهنگ و سلطه توده های ساختمانی یک شکل و بعضا فاقد ارزش های معمارانه فراگرفته و از تاثیرات آن می توان به افول تعاملات بین افراد در خانواده و در اجتماع اشاره کرد.
یکی دیگر  از دلایل پرخاشگری در بین افراد انباشت هیجانات انسان و نبود اثری از طبیعت است، ندیدن و نشنیدن طبیعت سبب تخلیه نشدن انرژی در شهروندان و در نتیجه افسردگی می گردد. در حقیقت برای کمتر شدن استرس و پرخاشگری می بایست تمهیداتی از جمله زیبا سازی فضای شهری و تغذیه بصری شهروندان بکار بست تا روحیه و انگیزه برای شهر وندان  ایجاد شود تا بتوان تنش، نگرانی، دلزدگی و اضطراب را در آنها از بین برد.
‌شاید در ابتدا باورش سخت باشد که روندجاری در شهر و شرایط متغیر در احساسات و کنش های ما تاثیرگذار است، اما بهتر بدانید که روانشناسان و پژوهشگران اجتماعی بر تاثیر اوضاع شهری بر رفتار افراد تاکید دارند. آنها معتقدند آلودگی هوا، ترافیک، پارازیت و … همه و همه باعث تغییرات فراوانی در رفتار شخصی افراد از جمله پرخاشگری و کاهش آستانه تحمل می‌شود.

پی نوشت:

۱. خشم و هیاهو در تهران، باشگاه خبرنگاران جوان، آذر ماه ۱۳۹۶
۲. اثرات آلودگی صوتی در زندگی شهری، جام جم آنلاین،۱۳۹۶