برای پوشش خبری چندین نمایشگاه صنایع دستی در محل برپایی نمایشگاه های بین المللی استان کرمانشاه در پارک شاهد، هر بار که درویش ابراهیم را می دیدم و با او مصاحبه می کردم اصل حرفش این بود که « بعد از من ارغوان بافی یتیم می‌شود».
با زبان کُوردی چندین بار با این استاد صنایع دستی به گفت و گو نشستم و هر باری که از او می خواستم که از انتظارات، مطالبات و درخواست های خود از مسوولان بگوید تا رسانه ای کنم فقط می گفت: «نیاز به آموزش داریم که این صنعت بعد از من فراموش نشود».
امروز دوشنبه ۱۸ فروردین ماه سال ۱۴۰۴ در خبری که پایگاه اطلاع رسانی میراث فرهنگی استان کرمانشاه منتشر کرد متوجه شدم که استاد درویش ابراهیم یوسفی هم کوچ ابدی کرد و در سن ۷۶ سالگی به دیار باقی شتافت.
۱۱ مرداد ماه سال ۹۷ در جریان برپایی نمایشگاه صنایع دستی در شهر کرمانشاه با مرحوم ابراهیم یوسفی که آن زمان ۶۹ سال داشت گفت و گو کردم و در سخنانی گفت که از ۶۰ سال قبل هنر ارغوان بافی را از پدرم یاد گرفتم و این حرفه را ادامه دادم.
وی که از ریش سفیدان عرصه صنایع دستی منطقه اورامانات، اهل روستای داریان شهرستان پاوه است، با چوب های نازک ارغوان، سبدهایی با تنوع و سایزهای مختلف درست می کرد و افزود: روستای داریان مهد این هنر دستی است و اکنون تنها سه نفر در روستا مشغول به سبدبافی هستند که اگر فوت کنند شاید اثری از این هنر دستی نماند.
یوسفی اظهار کرد: شاگردی ندارم و روزانه برخی افراد برای آموزش مراجعه می کنند اما مکانی برای ارائه آموزش این هنر به آنها ندارم.
وی اظهار کرد که علاقه زیادی به آموزش این هنر به نسل جوان برای حفظ این هنر دارم و از مسوولان درخواست می کنم کارگاهی در اختیار ما بگذارند تا جوانان را آموزش دهیم.
وی تسهیلات بانکی و کمک های بلاعوض را نیز در تقویت صنایع دستی موثر دانست و گفت: اغلب هنرمندان صنایع دستی در صورت مساعد بودن شرایط آماده آموزش هستند و مسوولان نیز باید آنها را کمک کنند.
یوسفی تصریح کرد تاکنون کسی از من نخواسته برای بقای این هنر به علاقه مندان این رشته آموزش بدهم و بنده نیز مکانی برای آموزش در اختیار ندارم.
این استاد صنایع دستی در حالی دنیای فانی را وداع گفت که خواسته اش آموزش و فراموش نشدن صنایع دستی بود ولی متاسفانه به آرزویش نرسید و هنر ارغوان بافی با کوچ او در خطر فراموشی است.
خاموشی ستاره‌ای که ارغوان را به آواز زندگی می‌بافت
«عزیز مصطفایی» رییس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان پاوه در یادداشتی به مناسبت درگذشت درویس ابراهیم یوسفی نوشت: هنر، گاهی فراتر از مهارت، رازِ هم‌آوایی روح انسان با طبیعت است. امروز، جامعه صنایع دستی ایران و به‌ویژه دیار بکر اورامانات، یکی از چیره‌دست‌ترین استادان خود را از دست داد؛ درویش ابراهیم یوسفی، مردی که با دستان پرتوان و دلِ آکنده از عرفان به شاخه‌های ارغوان جان می‌بخشید و ظروفی می‌آفرید که روایتگر صلابت کوه‌ها و نغمه‌های رود سیروان بود.
هنرِ توولەوگرتەی این صنعت اصیل و ثبت ملی‌شده در روستای داریان زیر سایه خلاقیت استاد یوسفی از مرزهای کاربردی فراتر رفت و به اثری هنری – عرفانی بدل شد. او نه تنها نانەشان، چنگله و ماساوا (صنایع دستی که از چوب ارغوان ساخته می شود) می‌ساخت، بلکه هر بافته‌اش را با آوازهای عارفانه و سکوت‌های معنوی‌اش آراسته بود. چهره نورانی و متواضع او یادآور همان درویشی بود که هنر را عبادت می‌دانست و طبیعت را معبد خویش.
ارغوان، این گیاه سرکش و زیبای اورامانات در دستان او به ظرفی برای زندگی بدل می‌شد؛ از نانەشان سنتی تا سبدهای رنگین هر یک روایتی از همزیستی انسان با طبیعت را روایت می‌کرد. امروز، رود سیروان نیز در غم فقدان او می‌گرید، اما یادگارهایش در موزه‌های طبیعی خانه‌های اورامانات و قلب مردم زنده خواهد ماند.
درگذشت استاد درویش ابراهیم یوسفی اسطوره هنر ارغوان‌بافی و چهره ماندگار عرصه صنایع دستی اورامانات، ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر برای صنایع دستی ایران زمین است. او نه تنها حافظ هنری بومی بود، بلکه با نگاه عارفانه‌اش به آن هویتی فراملی بخشید.
اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان پاوه با غم‌زده‌ترین دل این فقدان را به جامعه هنرمندان صنایع دستی، مردم شریف روستای داریان و خانواده محترم ایشان تسلیت می‌گوید و بر خود فرض می‌داند تا با پاسداشت راهش، نام او را در تارک هنرهای سنتی ایران جاودانه نگه دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمانشاه هم در پی درگذشت درویش ابراهیم یوسفی پیام تسلیت صادر کرد.
درباره منطقه اورامان
به گزارش ایرنا؛ اورامانات به منطقه ای در شمال غربی استان کرمانشاه شامل شهرستان های پاوه، جوانرود، ثلاث باباجانی و روانسر اطلاق می شود و بیش از ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد.
هورامان یا اورامان نام منطقه‌ای تاریخی با بافت پلکانی و آداب و رسوم بسیار خاص است که بخش‌هایی از شهرستان‌های سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستان‌های روانسر، پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه را شامل می‌شود و ۷۰۰ روستا نیز در این عرصه قرار دارند.
در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) پرونده منظر فرهنگی اورامانات /هورامان بررسی و با تصویب اعضای کمیته، این منطقه به عنوان بیست و ششمین میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.
پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات در استان‌های کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم قرار دارد که ۱۰۶ هزار هکتار آن مربوط به عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزو حریم است.
بخش اصلی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات شامل دره‌های ژاوه رود، اورامان تخت، لهون است.
حدود ۷۰۰ روستا در منطقه اورامانات/ هورامان قرار دارد؛ در سال ۱۳۹۹ ارزیابی میدانی منظر فرهنگی اورامانات / هورامان توسط یک ارزیاب ایکوموس جهانی انجام شده است.
منطقه هورامان/ اورامانات منطقه‌ای فرهنگی در غرب کشور بین دو استان کردستان و کرمانشاه واقع شده که دارای کوه‌های سربه فلک کشیده و رودهای خروشان است. وجود این عوامل طبیعی دره‌هایی را شکل داده که ساکنان هورامان/ اورامانات، هزاران سال در تعامل با طبیعت زندگی کرده و این تعامل را می‌توان در باغ های پلکانی، معماری پلکانی زندگی هوار نشینی (کوچ گاه های موقت)، جشن‌ها و آیین‌های اصیل، صنایع‌دستی منحصر بفرد منطقه مشاهده کرد.
منطقه هورامان دارای قدمت تاریخی با پیشینه‌ای کهن فرهنگی، آداب و رسوم و نمادهای فرهنگی ویژه‌ای است که هر کدام از این نمادها روشنگر گوشه‌هایی از زوایای فرهنگ غنی و پربار این منطقه را نمایان می‌کند. پیشینه سکونت در این منطقه به پیش از تاریخ بر می‌گردد که کشف قباله‌های هورامان وجود حاکمیت آشوریان، مادها، هخامنشیان و یونانیان را تأیید کرده است.
کهن‌ترین آثار سکونت انسان در بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی در اطراف روستای هجیج یافت شده و مربوط به دوران پارینه سنگی است که طبق گزارش باستان‌شناسان بیش از ۴۰ هزار سال تا حدود ۱۲ هزار سال قدمت دارند.
معماری پلکانی اورامان تخت و خانه‌های دیدنی آن، روستا را به‌شکل هرم‌گونه درآورده است که در راس این هرم قلعه‌ای باستانی قرار دارد.
درباره روستای داریان زادگاه ابراهیم یوسفی
روستای داریان کرمانشاه جزو روستاهای سرسبز و بکر در ناحیه هورامان کرمانشاه است و در فاصله ۲۸ کیلومتری از شهرستان پاوه قرار دارد.
یکی از معروفترین مناطق سبد بافی در استان کرمانشاه روستای «داریان» از توابع شهرستان پاوه است که از شاخه های درخت ارغوان برای ساخت سبد استفاده می‌کنند. باتوجه به نوع اقلیم ناحیه اورامانات (سردسیر و کوهستانی بودن) درخت ارغوان، دارای ترکه های بسیار مقاومی است که محصولات بافته شده را از دیگر انواع آن به لحاظ مقاومت و زیبایی متمایز می‌کند. هنر اصیل ارغوان بافی کرمانشاه پس از سال‌ها و باتوجه به نیاز روز گردشگری به همت هنرمندان و مسوولان استان دوباره احیا شده است.
هنر ارغوان بافی از گذشته های دور هنر تولید ملزومات زندگی با ترکه های چوب در منطقه پاوه و اورامانات بوده که به دست فراموشی سپرده شده بود. مردان کُرد با صبر و حوصله ترکه های چوب را در دستان زحمت کش و هنرمندنشان به انعطاف و نرمش در می آوردند، تا از دست بافته های چوبی خود سبدی برای انداختن به آب و ماهیگیری بسازند و یا توشه ای از انار و انجیر را جابجا کنند و یا سنگ و کلوخ بنای خانه ای را بر پشت احشامش سوار و جابجا کند، مجمه ای برای دستفروش کوچه های شهر بسازد، یک طبق جهاز عروسی شود و یا دم کُنی کدبانوی خانه باشد.
با از بین رفتن این کاربری ها این صنعت دستی تا حدودی منسوخ شده بود، اما با ورود گردشگران به این منطقه و ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی به یکی از کاربردی ترین کالاهای صنایع دستی هم در کرمانشاه و هم در سایر استان‌های کشور تبدیل شده است.
پاوه با ۶۰ هزار نفر جمعیت در ۱۲۰ کیلومتری شمال غربی استان کرمانشاه از زیباترین شهرهای ایران با جاذبه‌های مختلف طبیعی است.
ثبت دیدگاه