نویسنده : یاسر خالدی زاد
یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه یک جامعه، حضور فعالانه مردم در فعالیت های اجتماعی است و در واقع بدون همیاری و مشارکت مردم ، توسعه مفهومی نخواهد داشت .
از دیدگاه جامعه شناسی مشارکت به معنای احساس تعلق به گروه و جامعه می باشد که به صورت ارادی ، شهروندان جهت شرکت در زمینه های مختلف زندگی اعم از مدنی، حمایتی، فرهنگی، تفریحی ، محلی ، مذهبی ، خیریهای و … فعالیت می کنند .
در شهر پاوه از قدیم مشارکت هایی در اموراقتصادی ــ اجتماعی دیده شده است. احداث مساجد ، انتقال آب از چشمه ها به مناطق زیستی و باغی توسط مردم ، کمک و دستگیری نیازمندان و … نمونه های روشنی ازعملکرد فرهنگ غنی مشارکت در این منطقه بوده و می باشد.
در این میان می توان از تحصن پاوه ایها در تلگرافخانه کرمانشاه علیه حاکم وقت (سان) در سال ۱۳۳۱ و خرید پاوه از والیان اردلان در سال ۱۳۴۱ توسط جمعی از دلسوزان شهر با همکاری مردم منطقه را از مهمترین مشارکت های مردمی در دهه های ۳۰ و ۴۰ در شهر پاوه عنوان کرد.
اما یکی از برجسته ترین مشارکت هایی که در منطقه ما "هورامان" مشهور است شرکت مردم در انتخاب شوراهای محلی که به (مه‌ره یا مه‌رێ) معروف بوده است، می باشد .
بر اساس آنچه در کتاب (تاریخ سلاطین هورامان) نوشته "قاضی عبدالله شیدا(مردوخی)" آمده و طبق شواهد و داستان هایی که تاکنون سینه به سینه نقل شده است تاریخ شوراها در هورامان به قبل از اسلام بر می گردد که مردم این منطقه با انتخاب نماینده خود ، امور اجرایی و وضع قوانین لازم را به شورا می سپرده اند و نکته قابل توجه این شورا حضور زنان می باشد که نه تنها آنان حق انتخاب کردن را دارا بوده بلکه حق انتخاب شدن را داشته اند تا جایی"اداخنانی" از زنانی بوده است که چندین دوره به عنوان شورا انتخاب شده است .
بحث در مورد تاریخچه و نحوه پیدایش شورا یا همان (ژیرلا یا ژیر) در منطقه هورامان خارج از این مقاله است و هدف اصلی این نوشتار یاد آوری برگ زرینی از تاریخ پاوه در مورد حضور و مشارکت مردم برای رفع مشکلات و انتخاب نمایندگان خود می باشد .
نزدیک به ۵۷ سال پیش و درست زمانی که دولت در بسیاری از مناطق کشور حضور آنچنانی نداشت و اداره امور به دست خان و یا بیگ ها بوده است و مردم حق هیچ گونه مشارکت و یا فهم آن را نداشتند ، مردم پاوه ۲۱ نفر رابه عنوان نماینده و منتخب خود جهت رفع مشکلات و واگذاری اداره امور به آنها،انتخاب می نمایند .
در روز جمعه مورخ ۱۴/۲/۱۳۳۵ و جهت رفع مشکلات و اختلافات، بیش از ۲۰۰ نفر از اهالی پاوه در همه قشرها ( قشرهای مختلف دینی و مذهبی ، دراویش ، بازاریان ، کشاورزان و باغبانان ، دامداران و … ) درمحل میدان گردهم آمده و در عهدنامه ای که به امضای همه آنها رسیده ، عهد بسته اندکه اختلافات جزئی میان خود را کنار بگذارند .
در این عهد نامه آمده است :
(بمنظور خاتمه دادن به نگرانی جزئی که بین چند نفر از اهالی پاوه ایجاد شده بود روز جمعه ۱۴/۲/۳۵ تمام اهالی پاوه امضاءکنندگان زیر حضور بهم رسانیدند اولا نگرانی جزئی که بین چند نفر بود بطور مسالمت رفع نگرانی گردید ثانیا تمامی اهالی امضا کنندگان زیر متعهد می شویم که در این چندسال گذشته هر نوع اقدامی از طرف بعضی از اهالی پاوه بر علیه سایرین شده است از آن صرف نظر شد و ملتزم شدیم که من بعد هر نوع اقدامی از طرف هر کسی بر علیه سایرین معمول گردید، و مشاهده شد که هر یک از افراد ملت پاوه بضرر جان و مال و ناموس و خاک و آب حرکاتی انجام دهد عموما برای مجازات او بوسائل ممکنه از آن عمل خلاف جلوگیری گردد و لعنت خدا و نفرین رسول بر آن کسی باد که بر علیه خاک و آب اهالی پاوه اقدام نماید و هر کس چنین اقدامی نماید از عشرتی ما اهالی پاوه خارج است و هیچکس نباید کمک و مساعدت نسبت به او بشود.)
حاضرین در این جلسه در همان روز همچنین در پیمانی دیگر که دوباره به امضای آنها در آمده است با شور و مشورت ۲۱ نفر از قشرهای مختلف را به عنوان معتمد خود در جهت رفع مشکلات انتخاب و امور خود را به آنها واگذار نموده اند .
در این پیمان نامه نیز آورده شده است:
(اینجانبان امضا کنندگان زیر اهالی پاوه در یوم جمعه ۱۴/۲/۳۵ به میل و رضایت خود حاضر شدیم نامبردگان زیر را جهت بررسی امور و رتق و فتق کارهای خود بوکیل انتخاب کرده رای امورات خویش را در دست آنها سپرده و کارکرد آنان را قبول و باعمال آنها راضی هستیم .)
حاج محمد رشید حسامی که این اسناد رادر اختیارمان گذاشت می گوید : در روز فوق نظاره گر این جلسه بودم ، در پایان ، یکی از افراد حاضر قرآنی در دست می گیرد و همه حضار تک تک زیر آن رد می شوند .
هر چند در مورد عملکرد و توانایی این شورا و اقدامات آن اطلاعاتی در دست نمی باشد اما در مورد این اسناد ، مشارکت اهالی پاوه ، انتخاب شدگان و حتی امضا کنندگان نکات بسیاری را می توان مشاهد و بر روی تک تک آنها مفصل نوشت .
در مورد این جلسه می توان به نکات زیراشاره کرد :
۱ – در مفهوم مشارکت بر حضور مردم و پذیرش نقش و مسئولیت در جامعه تاکید می شود . تنها با مشارکت همه شهروندان است که می توان به توسعه دست یافت . اهالی پاوه در سال ۱۳۳۵ یکی ازمهمترین مشارکت های سیاسی و مدنی تاریخ پاوه را رقم زده اند .
۲ – وحدت از پایه های اصلی افکار وسلایق مختلف در جهت رسیدن به هدفی واحد و مشترک است . مردم پاوه در اردیبهشت ماه۱۳۳۵جهت رفع مشکلات و اختلافات موجود و رسیدن به هدف مشترک قبل از هر چیز وحدت وهمدلی را سرلوحه کارها و برنامه های خودقرار داده و به نوعی در عهدنامه ای تفرقه ها را کنار می گذارند .
۳ – انتخاب افراد آگاه به مسائل ومعتمد جهت بررسی امور و رتق و فتق کارها از دیگر نکات مهم این مراسم می باشد که به نوعی می توان آن را اولین انتخابات این دیار در یک قرن اخیر دانست .
۴ – امروزه نمایندگان و روسای جمهور بعد از انتخاب شدن از طرف مردم در مراسمی که به "تحلیف" مشهور است شرکت نموده و در آن تعهد می دهند و قسم می خورند که در راهی که در پیش دارند جهت منافع مردم کوتاهی نکنند .حاضرین در جلسه بهار ۱۳۳۵ پاوه و نمایندگان آنها با عبور از زیر قرآن به نوعی به پیمانی که داده اند قسم خورده و مراسم تحلیف در همان روز صورت پذیرفته است .
۵ – یکی از نکات برجسته دیگری که دراسناد این مراسم مشاهده می شود داشتن سواد اکثر حاضرین است . در صفحات این اسناد مشاهده می شود که بیش از ۹۰ درصد افرادی که این سند را تایید نموده اند صاحب امضاء بوده و به نوعی آنها توانایی خواندن و نوشتن را داشته اند و این بدان معناست که پاوه در آن زمان دارای سرمایه انسانی قابل توجه ای بوده است .
در پایان می توان گفت که نقش شوراهای محلی در توسعه همه جانبه مناطق انکار ناپذیر است و شوراها که با تکیه بر آرای عمومی مردم شکل گرفته اند می توانند با تصمیم گیرهای بجا و به موقع باعث عمران و آبادانی شده و پاسخگوی نیازهای محلی باشند .
ثبت دیدگاه